Nấm Ngọc Cẩu Khô

Ngày cập nhật: 20/03/2024 Biên tập viên: Nguyễn Quỳnh
4.8/5 - (13 bình chọn)

Nấm ngọc cẩu khô đã được sử dụng phổ biến trong Đông y với nhiều công dụng như cải thiện chức năng sinh lý, kích thích tiêu hóa, giảm đau nhức xương khớp, cân bằng nội tiết tố nữ…. Thế nhưng trên thực tế thảo dược quý này lại không được nhiều người biết đến và sử dụng phổ biến. Chính vì vậy, bài viết dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ đến quý bạn đọc những thông tin chi tiết về đặc điểm, tác dụng, cách dùng cũng như những lưu ý khi sử dụng dược liệu.

Nấm ngọc cẩu là cây gì? Những thông tin cần biết

Nấm ngọc cẩu khô là dược liệu được sử dụng trong Đông y từ nhiều năm trước đây. Dưới đây là một vài thông tin tổng quan về loài cây này:

  • Tên gọi khác: Tỏa dương, củ pín, xà cô, địa mao cầu, củ gió đất, bất lão dược,…
  • Tên khoa học: Cynomorium songaricum
  • Thuộc họ: Gió đất (Tên khoa học: Balanophoraceae)

Đặc điểm thực vật

Nấm ngọc cẩu là loài mọc hoang, xuất hiện ở Việt Nam với số lượng tương đối lớn. Một số đặc điểm nổi bật giúp nhận dạng thảo dược này như sau:

Hình ảnh cây nấm ngọc cẩu trong tự nhiên
Hình ảnh cây nấm ngọc cẩu trong tự nhiên
  • Là loài sống lâu năm, tồn tại nhờ ký sinh vào thân những cây gỗ lớn, có tán rộng trong các khu rừng nhiệt đới.
  • Thực chất, loài này không phải là nấm mà vì chúng có vẻ bề ngoài, sống ký sinh khá giống với các loài nấm, mọc thành từng cụm.
  • Cây nấm không có lá, thân màu đỏ sẫm, cán hoa lớn, dày và trông như bắp ngô thu nhỏ.

Những loại nấm ngọc cẩu khô phổ biến

Các tài liệu Đông y ghi nhận có hai loài nấm ngọc cẩu khô phổ biến xuất hiện trong tự nhiên gồm nấm ngọc cẩu ruột vàng và ruột tím.

  • Nấm ngọc cẩu ruột vàng: Điểm khác biệt lớn nhất giữa hai loài là phần ruột nấm. Đối với loài này, thịt nấm sẽ có màu vàng tươi, búp nấm thon, nhỏ đều lên phía trên.
  • Nấm ngọc cẩu ruột tím: Loại nấm này ít phổ biến hơn so với nấm ngọc cẩu ruột vàng, có kích thước nhỏ và thường mọc thành từng cụm lớn, bên trong ruột nấm có màu tím đỏ.

Cũng theo các nghiên cứu, hai loài nấm này cơ bản giống nhau về công dụng, chất lượng và mùi vị. Tuy nhiên, nấm ngọc cẩu khô ruột vàng được sử dụng phổ biến hơn cả vì có số lượng lớn trong tự nhiên.

Khu vực phân bố chủ yếu

Nấm ngọc cẩu là loài ưa khí hậu ẩm, nóng vì thế thường xuất hiện nhiều trong các lùm cây, dưới tán cây to,… trong rừng. Tại Việt Nam, chúng phát triển mạnh mẽ tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Hòa Bình, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Hà Giang,…

Thu hái và bào chế

Nấm ngọc cẩu xuất thường xuất hiện từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm, đây cũng là thời điểm thích hợp nhất để thu hoạch. Thông thường, để thu được dược liệu tốt nhất nên hái những cây bánh tẻ (có kích thước to bằng ngón tay lớn), không quá non hoặc quá già bởi lúc này cây nấm chứa nhiều dưỡng chất nhất.

Sau khi đào nấm về cần rửa sạch, loại bỏ tạp chất, đất bụi và côn trùng rồi để ráo nước. Tiếp đến người dùng có thể bào chế để sử dụng dưới dạng khô hoặc dùng tươi. Cách phơi khô nấm ngọc cẩu như sau:

  • Cắt dược liệu thành những lát mỏng theo chiều dọc hoặc có thể để cả củ.
  • Phơi dược liệu trong bóng râm (không phơi trực tiếp dưới nắng) đến khi se mặt lại là được.
Dược liệu thu được sau khi phơi, sấy khô
Dược liệu thu được sau khi phơi, sấy khô

Nấm ngọc cẩu khô thường rất dễ hút ẩm, vì thế cần bảo quản trong các lọ kín, tránh nơi ẩm mốc. Nếu dược liệu có những dấu hiệu nấm mốc tuyệt đối không nên sử dụng để tránh gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Tác dụng của nấm ngọc cẩu khô đối với sức khỏe

Vị thuốc nấm ngọc cẩu nổi tiếng với công dụng cải thiện chức năng sinh lý. Bên cạnh đó, thảo dược này còn mang nhiều công dụng tuyệt vời khác cho sức khỏe đã được nền y học khẳng định.

Theo y học cổ truyền

Trong Đông y, nấm ngọc cẩu khô là dược liệu có vị chát nhẹ, hơi ngọt, tính ôn và quy chủ yếu vào 2 kinh Tỳ, Thận. Với những đặc tính như vậy, thảo dược này được đánh giá có hiệu quả cao trong việc điều trị các chứng bệnh như sau:

  • Bổ tỳ, ích thận, cải thiện chức năng sinh lý, hỗ trợ điều trị vô sinh.
  • Tráng dương, bổ huyết, đẩy mạnh lưu thông khí huyết.
  • Nhuận tràng, thông tiện.

Theo y học hiện đại

Các nghiên cứu của y học hiện đại đã khẳng định trong nấm ngọc cẩu khô chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe, nổi bật như: chất béo, tinh dầu, Gentianine, Carpaine, Choline, Vitexin, Orienti, 13 loại acid amin, Testosterone, L Arginine,…

Những hợp chất này đều mang đến những công dụng tốt cho sức khỏe, hiếm thấy ở bất kỳ loài thực vật nào khác, điển hình như sau:

  • Bổ thận, cải thiện chức năng sinh lý hiệu quả cho nam giới.
  • Trị liệt dương, di tinh, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm.
  • Bồi bổ sức khỏe, chống suy giảm trí nhớ.
  • Trị đau nhức xương khớp.
  • Làm đẹp da, trị nám, tàn nhang, cải thiện tình trạng thiếu máu và phục hồi sức khỏe cho phụ nữ sau sinh.

Cách dùng nấm ngọc cẩu khô hiệu quả nhất

Cũng như nhiều dược liệu khác, nấm ngọc cẩu cần sử dụng đúng cách, phù hợp đối với từng đối tượng, mục đích mới có thể mang đến hiệu quả tốt nhất cho người dùng. Ngay sau đây, là những bài thuốc, cách sử dụng nấm ngọc cẩu khô được áp dụng phổ biến trong Đông y.

Cách ngâm nấm ngọc cẩu khô với rượu đúng chuẩn

Nấm ngọc cẩu khô ngâm rượu là một trong những cách dùng phổ biến nhất đồng thời cũng mang đến hiệu quả cao trong việc bồi bổ sức khỏe, cải thiện chức năng sinh lý. Cách ngâm rượu đúng chuẩn gồm các bước như sau:

Cách ngâm nấm ngọc cẩu tươi:

  • Chuẩn bị: nấm ngọc cẩu tươi 1kg, 200ml mật ong cùng với 4 lít rượu trắng từ 40 – 42 độ, bình thủy tinh đủ lớn.
  • Nấm đem rửa sạch bụi bẩn, đất cát rồi để ráo nước, tráng qua trước với 1 lần rượu, cắt nấm theo chiều dọc thành từng lát mỏng, xếp vào bình.
  • Tiếp đến đổ rượu và mật ong đã chuẩn bị vào bình, đậy kín nắp, bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát sau khoảng 30 ngày là có thể dùng được.
Nấm ngọc cẩu tươi ngâm rượu cải thiện sinh lý hiệu quả
Nấm ngọc cẩu tươi ngâm rượu cải thiện sinh lý hiệu quả

Cách ngâm nấm ngọc cẩu khô:

  • Chuẩn bị: 500gr nấm ngọc cẩu khô, 100ml mật ong và 5 lít rượu nếp khoảng 40 – 42 độ.
  • Rửa sạch dược liệu trước khi ngâm. Cách rửa nấm ngọc cẩu khô ngâm rượu gồm 2 bước: rửa sạch với nước rồi tráng qua 1 lần với rượu.
  • Cho nấm vào bình rồi đổ ngập rượu, mật ong, đậy nắp kín, ủ rượu trong khoảng từ 2 – 3 tháng. Cách ngâm rượu nấm ngọc cẩu khô cần thời gian ủ lâu hơn nhưng rượu thu được sẽ đậm đà hơn.

Tác dụng của nấm ngọc cẩu khô ngâm rượu tương đối mạnh, mỗi ngày người dùng chỉ nên uống chừng 50ml (2 chén nhỏ) chia thành 2 – 3 lần và có thể uống kết hợp trong lúc ăn hoặc sau ăn.

Bài thuốc giúp cải thiện chức năng sinh lý, bồi bổ sức khỏe, trí não

  • Chuẩn bị: 30gr nấm ngọc cẩu khô, 2 muỗng mật ong.
  • Mang nấm sắc cùng với 1 lít đến khi cô cạn còn khoảng 600ml thì dừng.
  • Lọc bỏ bã, chắt lấy nước thuốc, thêm mật ong khuấy đều rồi chia làm 2 lần uống trong ngày.

Mỗi ngày thực hiện một lần trong thời gian nhất định sẽ mang đến hiệu quả bất ngờ.

Bài thuốc cường dương cho nam giới

  • Chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu khô, nhục thung dung mỗi vị 5gr, 50gr thịt dê cùng với 200gr bột mì.
  • Đem dược liệu sắc kỹ, chắt lấy nước trộn với bột mì, nhào kỹ.
  • Dùng chai cán bột thành những lớp mỏng, cắt thành sợi nhỏ như sợi mì rồi nấu cùng với thịt dê ăn hàng ngày.

Mỗi ngày chỉ nên dùng một lần và kiên trì sử dụng đều đặn hàng ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc chữa đau nhức xương khớp, tiểu đêm nhiều, khó thụ thai

  • Chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu 15gr, 100gr thịt dê và 1 chén gạo lứt, gừng tươi cắt thành sợi nhỏ, hành lá.
  • Đầu tiên, dược liệu sắc với khoảng 700ml nước trong 20 – 30 phút rồi lấy nước hầm cùng thịt dê và gạo lứt đến khi chín nhừ. Cuối cùng thì nêm gia vị vừa ăn, gừng và hành lá cắt nhỏ.

Bài thuốc từ nấm ngọc cẩu khô điều trị liệt dương

Để điều trị liệt dương hiệu quả, người dùng có thể sử dụng 1 trong 2 bài thuốc dưới đây:

Bài thuốc 1

  • Chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu khô, dâu tằm chín mỗi vị 20gr và mật ong 10ml.
  • Nấm ngọc cẩu mang tán thành bột mịn, pha với nước sôi cùng dâu tằm, mật ong.
  • Ủ trà trong khoảng 30 phút rồi gạn lấy nước uống trong ngày.

Bài thuốc 2

  • Chuẩn bị dược liệu gồm: Nấm ngọc cẩu khô, phục linh, nhục thung dung, ba kích nhục, thỏ ty tử, bạch nhân sâm, sao táo nhân mỗi loại 12gr, thục địa, câu ký, sơn dược, sơn thủ nhục mỗi loại 15gr cùng thiên môn đông, cam thảo mỗi loại 9gr.
  • Mang tất cả dược liệu tán thành bột mịn rồi trộn với mật, vo thành từng viên nhỏ khoảng 9gr. Mỗi ngày uống 3 lần, 1 viên/lần và nên uống cùng với nước ấm.

Đối với bài thuốc này, trong quá trình sử dụng người dùng nên kiêng các đồ ăn tanh và lạnh.

Cách làm nấm ngọc cẩu khô với đuôi lợn

  • Chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu khô 20gr, địa hoàng thán, đỗ trọng mỗi vị 30gr cùng 8 quả đại táo, 15gr gừng tươi, 150gr đuôi lợn.
  • Gừng bỏ giã nát, đuôi lợn cạo sạch lông và chặt thành từng khúc nhỏ vừa ăn.
  • Bỏ tất cả các nguyên liệu vào nồi, đổ nước ngập mặt rồi hầm kỹ trong khoảng 2 tiếng, nêm gia vị vừa đủ.

Món ăn này có thể kết hợp trong lúc ăn cơm hoặc có thể chia thành nhiều lần ăn trong ngày.

Kết hợp dược liệu hầm cùng đuôi lợn giúp bồi bổ sức khỏe
Kết hợp dược liệu hầm cùng đuôi lợn giúp bồi bổ sức khỏe

Bài thuốc chữa di tinh, hoạt tinh, yếu sinh lý

  • Chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu, tang phiêu phiêu mỗi vị 120gr, long cốt và bạch phục linh mỗi vị 40gr.
  • Mang tất cả dược liệu trên tán thành bột mịn. Mỗi ngày dùng 15 – 20gr bột pha với nước muối loãng để uống.

Sử dụng 2 lần/ngày, kiên trì trong thời gian dài sẽ giúp cải thiện chức năng sinh lý hiệu quả cho nam giới.

Bài thuốc nấm ngọc cẩu khô bổ thận, chữa nhức mỏi xương

  • Chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu khô, hoàng bá, hủ trường, quy bản, mộc miên, ngưu tất mỗi vị 16gr, đương quy, địa hoàng mỗi vị 8gr và một ít rượu trắng.
  • Nghiền các dược liệu thành bột mịn rồi trộn với rượu vừa đủ để vo thành từng viên nhỏ khoảng 10gr.

Bảo quản dược liệu sau khi bào chế vào các lọ kín, mỗi ngày uống 2 viên, liên tục trong khoảng thời gian nhất định.

Bài thuốc nhuận tràng, táo bón ở người lớn

Bài thuốc 1

  • Chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu, nhục thung dung mỗi vị 100gr cùng 250ml mật ong.
  • Lấy dược liệu sắc kỹ 2 lần, trộn nước thuốc sau hai lần với nhau rồi tiếp tục nấu thành cao đặc. Đến khi cao đặc quánh lại thì cho thêm mật ong, khuấy đều, bảo quản trong hũ thủy tinh để dùng dần.

Mỗi ngày, trước khi ăn lấy 2 – 3 muỗng pha loãng với một chút nước ấm để uống.

Bài thuốc 2

  • Chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu khô 15gr, chỉ xác và ngưu tất mỗi vị 10gr, vừng vàng và vừng đen mỗi loại 12gr.
  • Sắc tất cả dược liệu với nước rồi uống khi còn ấm trong lúc đói, mỗi ngày uống 1 thang.

Người dùng có thể uống một trong hai bài thuốc này đều mang đến hiệu quả trong việc điều trị táo bón, khó tiêu và nên lưu ý uống trước bữa ăn.

Bài thuốc làm đẹp da, xóa tàn nhang, sáng da, cân bằng nội tiết tố

  • Chuẩn bị: 50gr nấm ngọc cẩu khô.
  • Bỏ dược liệu vào ấm rồi đổ thêm nước sôi, ngâm trong khoảng 15 – 20 phút trà ngấm là dùng được.

Sử dụng nấm ngọc cẩu có tác dụng phụ không? Những lưu ý khi dùng

Tác dụng dược lý của nấm ngọc cẩu tương đối mạnh nên người dùng cần thật cẩn trọng trong quá trình sử dụng.

  • Nấm ngọc cẩu có độc không chắc hẳn là thắc mắc của nhiều người dùng. Hiện nay, chưa có nghiên cứu nào cho thấy nấm ngọc cẩu chứa độc tố để lại tác dụng phụ cho sức khỏe. Tuy nhiên người dùng tuyệt đối không nên lạm dụng dược liệu bởi có thể gây ảnh hưởng xấu đến gan thận.
  • Những đối tượng sau không nên sử dụng nấm ngọc cẩu: những người mắc bệnh cao huyết áp, mắc bệnh lý về đường tiêu hóa như tiêu chảy, bệnh nhân ung thư đang xạ trị, dị ứng, mẫn cảm với bất cứ thành phần nào trong thuốc và những người suy gan, thận.
  • Nếu đang sử dụng thuốc tây y, người dùng nên tham khảo ý kiến các bác sĩ, chuyên gia để đạt hiệu quả tốt nhất.

Nấm ngọc cẩu mua ở đâu uy tín, chất lượng với giá thành hợp lý?

Hiện nay, nấm ngọc cẩu khô được bán với số lượng lớn trên thị trường với mức giá dao động khoảng từ 600.000 – 900.000 VNĐ/kg. Chính vì có giá thành tương đối cao, rất nhiều cơ sở bán hàng trà trộn hàng kém chất lượng để bán ra thị trường, gây ảnh hưởng trực tiếp đến người dùng. Vậy nấm ngọc cẩu khô giá bao nhiêu, mua ở đâu uy tín, chất lượng?

Cần lưu ý khi mua dược liệu không uy tín trên thị trường
Cần lưu ý khi mua dược liệu không uy tín trên thị trường

Nếu bạn vẫn băn khoăn với câu hỏi này hãy tham khảo Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng dược liệu Vietfarm.

  • Vietfarm là một trong những cơ sở đi đầu trong việc nghiên cứu và nuôi trồng dược liệu khép kín, đạt tiêu chuẩn GACP – WHO, luôn mang đến chất lượng dược liệu tốt nhất.
  • Đồng thời, quá trình sấy khô sử dụng công nghệ sấy lạnh Nhật Bản giữ trọn dưỡng chất trong thảo dược. Sau đó thảo dược sẽ được đóng gói trong các túi kín với khối lượng 0,5 hoặc 1kg, đảm bảo dược liệu không bị nấm mốc, hư hỏng.
  • Ngoài ra, nấm ngọc cẩu khô tại Vietfarm cũng có mức giá vô cùng hợp lý, chỉ 380.000 VNĐ/0.5kg.

Trên đây là những thông tin chi tiết nhất về dược liệu nấm ngọc cẩu khô. Đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về các loại thảo dược quý khác.

TTUT, BSCKII Nguyễn Thị Nhuần

Chức vụ: Cố vấn chuyên môn

Học hàm/ học vị: BS.CKII

Nơi công tác: Bệnh viện YHCT Trung Ương

Đăng ký tư vấn với chuyên gia