Kinh Giới

Rau kinh giới là một trong những hương liệu quen thuộc với chúng ta trong các món ăn. Thế nhưng ít ai biết được rằng loài rau này lại chính là một thảo dược quý trong Đông y với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe như trị mụn, chảy máu cam, co giật, dị ứng,… Để tìm hiểu rõ hơn về thảo dược quý này hãy cùng chúng tôi khám phá trong bài viết dưới đây.

Lá kinh giới là lá gì và những thông tin tổng quan

Cây kinh giới là một trong những loài thực vật xuất hiện phổ biến ở hầu khắp nước ta được sử dụng để ăn kèm trong nhiều món ăn. Những thông tin tổng quan về cây kinh giới dược liệu như sau:

• Tên gọi khác: Giả tô, kinh giới trồng, thử minh, nhất niệp kim, tái sinh đơn, tịnh giới, hồ kinh giới, như thánh tán,…
• Tên khoa học: Elsholatzia cristata Willd
• Thuộc họ: Hoa môi (Lamiaceae)

Đặc điểm thực vật

Cây kinh giới thường xuất hiện ở những vùng đất ẩm, xen lẫn giữa nhiều loài thực vật khác nên rất dễ bị nhầm lẫn. Để nhận dạng chính xác loài rau kinh giới là gì có thể căn cứ vào những đặc điểm nổi bật dưới đây:

• Là loài cây thân thảo, mọc thẳng, cao từ 30 – 50cm, thân vuông, phần gốc có màu hơi tía và có lớp lông nhỏ mịn bao phủ.
• Lá cây mọc đối, xẻ sâu từ 3 – 5 thùy, có màu xanh. Phiến lá thuôn, nhọn ở phần đầu, mép lá hình răng cưa nhỏ, phần cuống dài khoảng 2 – 3cm.
• Hoa mọc thành từng cụm dài, mỗi bông hoa nhỏ li ti, màu tím nhạt mọc ở đầu cành.
• Quả nhỏ, thuôn và nhẵn bóng.
• Toàn thân cây khi vò sẽ có mùi thơm đặc trưng.

Những điểm khác biệt giữa cây kinh giới và tía tô

Không ít người nhầm lẫn giữa cây kinh giới và tía tô bởi chúng có nhiều đặc điểm khá tương đồng. Cả hai loài cây này đều là một trong những hương liệu phổ biến dùng trong các món ăn. Để phân biệt 2 loài này, bạn có thể căn cứ vào những đặc điểm sau:

• Về kích thước: Hai loài có chiều cao tương tự nhau nhưng lá tía tô có kích thước lớn hơn nhiều so với lá kinh giới.
• Về màu sắc: Lá tía tô thường có màu tím hoặc xanh tím, một số loài có mặt trên màu xanh, mặt dưới màu tím, một số loài thì cả hai mặt có màu tím. Ngược lại, lá kinh giới đều có hai mặt xanh mướt.
• Về mùi vị: Hai loài rau này có mùi vị hoàn toàn khác nhau, lá tía tô có mùi thơm nhẹ hơn, không nồng bằng.

Lá kinh giới và tía tô đều là các thảo dược quý có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, trong bài viết này chúng ta sẽ đi tìm sâu hơn về lá kinh giới có tác dụng gì cùng nhiều thông tin hữu ích khác.

Khu vực phân bố

Cây kinh giới thường phát triển tốt nhất trong điều kiện đất ẩm, đón nhiều nắng như khu vực đồi núi, đất bỏ hoang, bờ sông suối, ven đường,… Đến nay, loài cây này xuất hiện nhiều ở các quốc gia Nam, Đông Nam Á, Đông Á như Ấn Độ, Lào, Campuchia, Trung Quốc, Nhật Bản, Thái Lan và cả Việt Nam,…

Tại Việt Nam, kinh giới mọc hoang và được trồng ở khắp các tỉnh thành trên cả nước với nhiều lợi ích như làm hương liệu món ăn, dược liệu, thu tinh dầu,… Người dùng hoàn toàn có thể tự trồng kinh giới bằng cành để khai thác dược liệu.

Thu hái và bào chế

Theo các nghiên cứu, trong thảo dược này có lượng lớn tinh dầu tốt cho sức khỏe và tinh dầu này phân bố đều trên các bộ phận của cây. Chính vì thế, khi khai thác cần thu hái toàn bộ cây, có thể loại trừ phần rễ.

Thời điểm thu hoạch tốt nhất là lúc cây ra nhiều hoa, thường vào mùa hè hoặc mùa thu. Khi hái cắt phần thân cây có nhiều lá và hoa nhất sau đó mang đi phơi khô hoặc sấy nhẹ dưới nhiệt độ từ 40 – 50 độ C.

Đến khi khô hoàn toàn thì bảo quản dược liệu trong các túi, lọ kín, tránh nơi ẩm mốc, côn trùng. Người dùng có thể cắt dược liệu thành từng khúc nhỏ trước hoặc sau khi phơi để thuận tiện hơn khi bảo quản.

Cây kinh giới có tác dụng gì đối với sức khỏe?

Rau kinh giới có tác dụng gì luôn là vấn đề thắc mắc đối với nhiều người. Bên cạnh những công dụng đồn thổi trong dân gian, nền y học hiện nay đã chứng minh rõ tác dụng kinh giới dựa vào nhiều đặc tính.

Theo y học cổ truyền

Từ xa xưa, cây kinh giới đã được nhiều lương y nghiên cứu. Theo các sách dược liệu ghi chép, loài cây này là thảo dược có vị cay, tính ấm, quy vào kinh Phế, Can đồng thời có công dụng trừ phong giải biểu, cầm máu.

Theo y học hiện đại

Trong kinh giới, các nhà khoa học đã thấy một loại tinh dầu thơm vô cùng tốt cho sức khỏe. Một số hoạt chất điển hình có trong tinh dầu này phải kể đến D – menthol, menthol racemic, D – limonene, chất đạm, chất đường bột, chất xơ, canxi, sắt, Magie, Kali, Natri, Kẽm, Vitamin C,…

Sự tồn tại của những hợp chất này là minh chứng rõ ràng chứng minh tác dụng của kinh giới, cụ thể như sau:

• Chữa cảm mạo, sốt nóng, ho, đau đầu.
• Trị chảy máu cam, tiểu tiện hoặc đại tiện kèm theo máu.
• Chữa dị ứng, mẩn ngứa, nổi mề đay, mụn nhọt.
• Lá kinh giới trị mề đay, mụn nhọt, mụn mủ sưng đau, trứng cá, làm đẹp da hiệu quả.

Những cách dùng kinh giới hiệu quả cho người bệnh

Bên cạnh việc ăn kèm cùng nhiều món ăn, kinh giới có thể kết hợp cùng các dược liệu khác để tạo nên bài thuốc chữa bệnh hiệu quả. Ngay sau đây, chúng tôi sẽ chia sẻ những bài thuốc từ rau kinh giới được lưu truyền phổ biến, hiệu quả.

Bài thuốc điều hòa nhiệt độ, giải nhiệt, hạ sốt

• Chuẩn bị: 20gr cành, lá kinh giới cùng với 24gr sắn dây.
• Cho tất cả dược liệu vào ấm sắc kỹ rồi chắt lấy nước uống.

Bài thuốc chữa viêm mũi dị ứng

• Chuẩn bị: Hoa kinh giới, bạc hà, hoa húng quế mỗi vị 8gr cùng với cây cứt lợn, lá cối xay mỗi vị 12gr.
• Sắc tất cả dược liệu với nước rồi chắt lấy nước, chia thành 2 bữa trong ngày.

Mỗi ngày uống 1 thang cho đến khi bệnh tình thuyên giảm hoàn toàn.

Bài thuốc trị mụn đinh sưng đau, mụn nhọt độc

• Chuẩn bị: 1 nắm cây kinh giới.
• Sắc dược liệu cùng với 5 chén nước nhỏ đến khi cô cạn còn khoảng 1 chén thì chắt lấy nước, chia thành 3 lần uống trong ngày.

Bài thuốc chữa tiểu tiện ra máu

• Chuẩn bị: Rau kinh giới khô 80gr, hoa hòe 40gr.
• Mang dược liệu sao vàng, tán thành bột mịn.
• Mỗi lần uống dùng 12gr bột pha cùng với nước trà xanh.

Thực hiện đều đặn hàng ngày sẽ giúp bệnh tình thuyên giảm đáng kể.

Bài thuốc trị đau mình, đau đầu và không đổ mồ hôi

• Chuẩn bị: Kinh giới 20gr
• Sắc kỹ dược liệu rồi chắt lấy nước thuốc để uống.

Bài thuốc này cần sử dụng khi còn nóng, mỗi ngày thực hiện 3 lần cho đến khi các triệu chứng chấm dứt.

Bài thuốc lá kinh giới trị mụn nhọt

• Chuẩn bị: 12gr kinh giới, ké đầu ngựa, mã đề, bồ công anh, kim ngân, cam thảo mỗi vị 10gr.
• Sắc kỹ dược liệu cùng với 400ml nước đến khi còn lại 1/4 thì tắt bếp, chắt lấy nước thuốc chia thành 2 lần uống mỗi ngày.

Kiên trì uống đều đặn mỗi ngày 1 thang cho đến khi mụn nhọt biến mất.

Nước kinh giới trị rôm sảy ở trẻ nhỏ

• Dùng 1 nắm dược liệu rửa thật sạch.
• Sắc kỹ cùng với nước rồi hòa nước thuốc dùng để tắm cho trẻ.

Với cách làm này cần lưu ý nhiệt độ của nước tránh làm bỏng da.

Bài thuốc điều trị cảm hàn

• Chuẩn bị: Kinh giới, tía tô, hoắc hương, ngải cứu, gừng, mã đề mỗi vị 3gr.
• Cho tất cả dược liệu đun kỹ cùng với nước để uống hàng ngày.

Mỗi ngày uống 1 thang cho đến khi bệnh tình khỏi hẳn.

Bài thuốc kinh giới trị ho

• Chuẩn bị: Kinh giới, địa cốt bì, tang diệp, tang bạch bì mỗi vị 12gr, tử tô, bán hạ chế mỗi vị 8gr cùng với 4gr trần bì.
• Cho tất cả các nguyên liệu trên sắc uống 1 lần trong ngày, mỗi ngày dùng 1 thang.

Bài thuốc cầm máu

• Chuẩn bị: Lá dược liệu khô
• Tán dược liệu thành bột, mỗi lần dùng 8gr bột nấu với nước rồi chia thành 2 – 3 lần uống trong ngày.

Cách dùng hoa kinh giới trị mụn, làm đẹp da

Kinh giới không chỉ giúp ngăn ngừa mụn nhọt mà còn có công dụng làm trắng da, se khít lỗ chân lông, trả lại làn da mịn màng. Cách làm đơn giản như sau:

• Chuẩn bị: Lá kinh giới, tía tô, ngải cứu mỗi vị 100gr cùng với một ít muối tinh, nửa quả chanh.
• Đun sôi các dược liệu cùng với 500ml nước sau đó đổ ra chậu nhỏ cho muối, nước cốt chanh vào khuấy đều.
• Đưa mặt gần chậu nước để cho hơi nóng bốc lên xông vào da mặt, giữ nguyên đến khi hơi nước mất đi, khoảng từ 15 – 20 phút.

Khi thực hiện cách làm này, người dùng cần lưu ý nhiệt độ của hơi nước tránh làm bỏng, rát da. Đồng thời trước khi xông hơi cần vệ sinh da mặt thật sạch.

Bài thuốc trị trĩ

• Chuẩn bị: Hoa kinh giới, hoàng bá, ngũ bội tưt mỗi vị 12gr cùng với 4gr phèn phi
• Cho tất cả dược liệu nấu cùng với 400ml nước trong khoảng 15 phút.
• Đợi nước nguội còn ấm thì dùng để rửa hậu môn.

Thực hiện mỗi ngày một lần sẽ giúp tình trạng bệnh thuyên giảm rõ rệt.

Bài thuốc lá kinh giới chữa mề đay, dị ứng

• Lấy dược liệu sao cho đến khi nóng già hoặc ngả vàng sau đó dùng vải gạc nhỏ gói lại.
• Thực hiện chà sát dược liệu đã chuẩn bị lên vùng bị dị ứng sẽ giúp làm dịu da, giảm ngứa,…

Cách nấu cháo kinh giới

Cháo kinh giới là món ăn mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng tốt cho sức khỏe mà còn có thể phòng ngừa phong, tốt cho người cao tuổi, giải cảm hiệu quả,…

Với những người cao tuổi bị tê bại tay chân hoặc di chứng gây bại liệt nửa người có thể nấu cháo theo công thức dưới đây:

• Chuẩn bị: 1 nắm dược liệu, bạc hà bằng 1 nửa kinh giới, đậu hạt 80gr cùng với 100gr gạo lứt.
• Sắc kỹ dược liệu rồi chắt lấy nước thuốc nấu thành cháo cùng với gạo lứt và đậu. Khi cháo chín có thể cho thêm 1 ít dấm, muối và nên ăn lúc đói bụng.

Bên cạnh đó, nếu người bệnh có triệu chứng ngoại cảm sợ lạnh, sợ gió, đau đầu có thể nấu cháo theo cách sau:

• Chuẩn bị: Kinh giới 10gr, phòng phong 12gr, bạc hà 6gr cùng với đậu xị 8gr.
• Đem tất cả dược liệu nấu kỹ chắt lấy nước.
• Gạo tẻ dùng để nấu cháo đến khi gần được thì cho nước thuốc cùng một ít đường trắng khuấy đều, đun thêm 5 phút thì tắt bếp.

Ăn rau kinh giới có tác dụng gì bất lợi? Những lưu ý khi sử dụng

Cây kinh giới là một thảo dược lành tính, không chứa độc tố nhưng người dùng vẫn cần lưu ý những điều kiêng kỵ sau:

• Không kết hợp dược liệu với thịt cá lóc, cua, cá, thịt lừa.
• Nếu có dấu hiệu bị ngoại cảm phong hàn thấp, hư tự thường ra mồ hôi, tỳ yếu, đại tiện lỏng không nên sử dụng.
• Nếu thấy những dấu hiệu bất thường cần ngưng sử dụng dược liệu, đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để khám xét.
• Trẻ em, phụ nữ mang thai hay cho con bú nên thận trọng khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ, người có chuyên môn trước khi dùng.
• Các bài thuốc Đông y chỉ mang tính chất tham khảo, trước khi dùng người bệnh vẫn cần hỏi ý kiến bác sĩ để có liệu trình điều trị tốt nhất.

Mua kinh giới ở đâu tốt nhất hiện nay?

Như chúng ta đã thấy, cây kinh giới xuất hiện phổ biến, hầu khắp các tỉnh thành nhưng không phải người bệnh nào cũng có thể tiếp cận nguồn thảo dược thiên nhiên này. Thay vào đó, người dùng có thể mua dược liệu tại những khu chợ, cửa hàng dược liệu, hiệu thuốc đông y,… với mức giá dao động trong khoảng từ 200.000 – 300.000 VNĐ/kg.

Và nếu bạn vẫn băn khoăn không biết đâu là địa chỉ uy tín để mua dược liệu thì hãy tham khảo Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng dược liệu Vietfarm – đơn vị cung cấp dược liệu hàng đầu hiện nay.

Dược liệu kinh giới Vietfarm được nuôi trồng tại vườn thảo dược Tam Đảo (Vĩnh Phúc) với quy trình khép kín, đạt chuẩn GACP – WHO. Sau khi thu hái, dược liệu sẽ được sấy khô và đóng trong các túi kín theo trọng lượng 0,5kg vô cùng tiện lợi.

Ngoài ra, giá thành sản phẩm tại Vietfarm cũng vô cùng hợp lý, chỉ với 110.000 VNĐ là bạn có thể sở hữu 0.5kg dược liệu sạch. Khi mua trên 3 kg dược liệu, đơn hàng của quý khách còn được miễn phí giao hàng tận nhà trên toàn quốc.

Trên đây là những thông tin chi tiết nhất về cây kinh giới dược liệu, hy vọng đã mang đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ và giải đáp tốt nhất.