Hoắc Hương

Hoắc hương là thảo dược nổi tiếng với mùi thơm dễ chịu cùng nhiều công dụng tốt cho sức khỏe như trị cảm cúm, sổ mũi, nôn mửa, tiêu chảy,… Từ xa xưa, các bậc thầy Đông y đã đánh giá cao tác dụng trị bệnh của thảo dược này đồng thời có những cách dùng mang đến hiệu quả tốt nhất. Để tìm hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng cũng như cách uống như thế nào hãy cùng chúng tôi tìm khám phá trong bài viết dưới đây.

Cây hoắc hương là gì và những thông tin tổng quan

Dù xuất hiện khá phổ biến trong tự nhiên nhưng vẫn có không ít người dùng biết đến sự tồn tại của cây thuốc hoắc hương. Một số thông tin về cây thuốc quý này như sau:

• Tên gọi khác trong dân gian: Thổ hoắc hương, quảng hoắc hương,…
• Danh pháp khoa học: Pogos cablin (Blanco) Benth
• Thuộc họ: Bạc hà (Lamiaceae)

Đặc điểm thực vật

Cây hoắc hương thường bị nhiều người nhầm lẫn với nhiều loài cây khác có đặc điểm tương đồng. Để phân biệt chính xác loài cây này có thể tham khảo những đặc điểm nổi bật dưới đây:

• Hoắc hương là loài cây thân thảo, sống lâu năm, cao chừng 30 – 60cm. Thân cây hình vuông, màu nâu tím, có lớp lông nhỏ mịn, phân thành nhiều nhánh khoảng 40 – 50cm, đường kính từ 2 – 7mm. Khi già, thân cây sẽ có nhiều lớp bần bám xung quanh, màu nâu xám.
• Lá cây mọc đối xứng với nhau, rộng khoảng 3 – 7cm, dài 4 – 9cm, cả hai mặt đều có lớp lông mịn phủ kín. Mỗi phiến lá có hình elip, phần mép có răng cưa, chóp lá hơi nhọn hoặc tròn.
• Hoa hoắc hương mọc thành từng cụm dài ở phần ngọn hoặc nách lá, có màu hồng hoặc tím nhạt, thường nở rộ vào khoảng tháng 5 – 6 hàng năm.
• Mùi hoắc hương rất đặc trưng, thơm nồng, đặc biệt là phần lá cây.
• Toàn thân cây hoắc hương có mùi thơm nổi bật đặc biệt là bộ phận lá cây.

Cây hoắc hương có mấy loại?

Trên thực tế, cây hoắc hương chỉ có một loại duy nhất với những đặc điểm thực vật chúng ta đã đề cập ở trên. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người nhầm lẫn loài cây này với cây hoắc hương núi còn có tên gọi khác là chè nội.

Loài cây này mọc đứng cao đến 1,5m, phân nhánh nhiều, thân vuông và ít lông. Phiến lá có hình trái xoan cụt hoặc hình tim, nhọn ở chóp. Trong Đông y, hoắc hương núi là vị thuốc có vị cay se, tính ấm, có tác dụng khử phong giải độc, thanh thử hóa thấp, hòa trung chống nôn và tiêu thũng giảm đau.

Dù đều là dược liệu quý nhưng người dùng vẫn cần phân biệt chính xác 2 loài cây này để tránh nhầm lẫn, sử dụng sai lệch dẫn đến không hiệu quả,…

Khu vực phân bố chủ yếu

Hoắc hương phát triển mạnh mẽ ở những vùng có khí hậu nhiệt đới ẩm như Trung Quốc, Indonesia, Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam. Malaysia. Philippines,….

Tại Việt Nam, cây hoắc hương được tìm thấy nhiều nhất ở các tỉnh Hưng Yên, Ninh Bình,… Ngoài ra, chúng còn được trồng làm dược liệu tại các vườn thảo dược trên cả nước.

Thu hái và bào chế

Theo các tài liệu dược liệu, toàn cây hoắc hương đều có dược tính cao, ngoại trừ phần rễ. Vì vậy khi thu hái cần cắt toàn bộ dược liệu trên bề mặt đất. Thời điểm thu hái thích hợp nhất là vào mùa hè, khi cây phát triển tươi tốt nhất.

Sau khi cắt, người dùng có thể dùng tươi hoặc phơi, sấy khô dược liệu trực tiếp dưới nắng đến khi khô hoàn toàn để sử dụng lâu dài. Dược liệu khô thu được cần bảo quản trong các lọ, túi bóng kín, tránh ẩm ướt, nấm mốc gây hại.

Bên cạnh đó, hoắc hương sau khi phơi khô có thể tán thành bột mịn để dùng hoặc làm hoàng tán hoặc chiết xuất tinh dầu.

Sử dụng hoắc hương có tác dụng gì đối với sức khỏe?

Dược liệu hoắc hương không chỉ được ghi nhận trong nhiều sách thảo dược của Trung Quốc mà chúng còn có mặt trong nhiều tài liệu Đông y Việt Nam. Bên cạnh đó, hiện nay cũng có nhiều thực nghiệm tiến hành nghiên cứu tác dụng của thảo dược này.

Theo y học cổ truyền

Trong cuốn Từ điển cây thuốc Việt Nam, hoắc hương được nhận định là dược liệu có vị ngọt đắng, hơi cay, mùi thơm đặc trưng và tính ôn. Đồng thời, tác dụng của hoắc hương quy vào 3 kinh gồm Phế, Tỳ, Vị, cụ thể như sau:

• Trừ ác khí, liệu hắc loạn, liệu phong thủy độc thũng, chỉ thống.
• Bổ vệ khí, vị khí, tiến ẩm thực
• Ôn trung, khoái khí.
• Thăng thanh, giáng trọc, tránh uế, chỉ ẩu, hòa khí, vị, tỉnh tỳ
• Sơ phong tán tà, giải biểu, hành khí, hóa thấp, tiêu thực.

Từ đó, thảo dược này giúp chủ trị nhiều chứng bệnh như nôn nghịch do tỳ vị bệnh, muốn nôn, trị cảm thử thấp, hàn nhiệt, đau đầu, ngực đầu, kiết lỵ, miệng hôi,…

Theo y học hiện đại

Đến nay, những nghiên cứu khoa học về tác dụng của dược liệu hoắc hương chưa thực sự phổ biến. Tuy nhiên cũng đã có những thực nghiệm tiến hành phân tích thành phần dược chất có trong thảo dược này, phần nào khẳng định những tác dụng của chúng mang lại.

Theo kết quả các báo cáo, trong hoắc hương chứa phần lớn tinh dầu với thành phần chủ yếu là Alcohol patchoulic, Patchoulen và một số thành phần khác như Benzaldehyde, Aldehyd cinnamic, Eugenol, Cadinen,…

Những hợp chất này có tác dụng kháng khuẩn hiệu quả, ức chế các loại nấm gây bệnh như Leptospirosis, tụ cầu khuẩn, trực khuẩn mủ xanh, trực khuẩn lỵ, liên cầu khuẩn,… Đồng thời, tinh dầu hoắc hương cũng có khả năng làm tăng dịch tiết dạ dày, đẩy mạnh chức năng tiêu hóa, làm co túi mật,…

Những bài thuốc hiệu quả từ dược liệu hoắc hương

Theo các sách thảo dược, hoắc hương được sử dụng theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào từng mục đích, đối tượng cụ thể. Sau đây chúng tôi sẽ chia sẻ đến quý bạn đọc những bài thuốc hiệu quả và được sử dụng phổ biến nhất.

Bài thuốc hoắc hương chính khí

• Chuẩn bị: Hoắc hương 12gr, tô diệp, bạch truật mỗi vị từ 8 – 12gr, bạch chỉ, cát chánh, hậu phác mỗi vị từ 4 – 8gr, bán hạ khúc 12gr, trần bì 6 – 12gr, cam thảo 4gr.
• Sắc kỹ các dược liệu, phần nước thu được uống trong ngày.

Kiên trì uống mỗi ngày một thang sẽ giúp chủ trị các chứng cảm phải thử thấp, ngoài sợ lạnh phát sốt đau đầu, trong thì ngực sườn đầy tức lợm lòng kém ăn, hoặc ỉa chảy, miệng nhạt miệng ngọt,….

Ngoài ra, người bệnh có thể dùng bài thuốc hoắc hương chính khí tán để điều trị hiệu quả những chứng bệnh trên.

• Các thảo dược trên mang đi tán thành bột mịn, trộn đều.
• Mỗi ngày dùng từ 8 – 12gr bột dược liệu pha với nước sôi để uống, mỗi ngày uống từ 2 – 3 lần.

Bài thuốc trị nội thương lạnh và ngoại cảm thương hàn

Khi mắc trị nội thương lạnh, ngoại cảm thương hàn, người bệnh thường có các triệu chứng đau đầu sốt lạnh, tức ngực, bụng đầy, tiêu chảy. Với những chứng bệnh này có thể áp dụng bài thuốc sau:

• Chuẩn bị: Hoắc hương, đại phúc bì, phục linh, khương bán hạ, đại táo mỗi vị 12gr, bạch chỉ, tử tô, hậu phác, cát cánh, sinh khương mỗi vị 8gr cùng với 6gr trần bì, 4gr cam thảo.
• Sắc tất cả các dược liệu đến khi cô cạn thì chắt lấy nước uống trong ngày.

Bài thuốc cảm nắng, thổ tả

• Chuẩn bị: Hoắc hương, trần bì mỗi vị 20gr.
• Sắc dược liệu cùng với 2 bát nước đến khi cạn còn phân nửa thì dừng, chắt lấy nước uống.

Bài thuốc trị hôi miệng

• Dùng một ít lá hoắc hương khô hoặc tươi rửa sạch.
• Đun kỹ với nước rồi lấy súc miệng hàng ngày mỗi buổi sáng và tối.

Bài thuốc trị nôn ói do thấp hàn bên trong

Để điều trị dứt điểm triệu chứng nôn ói, người dùng có thể tham khảo các bài thuốc sau:

Bài thuốc 1

• Chuẩn bị: Lá hoắc hương, trần bì, chế bán hạ mỗi vị 10gr cùng với 2gr đinh hương.
• Sắc các dược liệu trên lấy nước uống, mỗi ngày dùng một thang cho đến khi các triệu chứng chấm dứt.

Bài thuốc 2

• Chuẩn bị: Hoắc hương, chế bán hạ mỗi vị 10gr, trần bì, thương truật mỗi vị 6gr.
• Sắc kỹ dược liệu, chắt lấy nước uống trong ngày, mỗi ngày một thang.

Bài thuốc 3

• Chuẩn bị: Hoắc hương, đảng sâm, xích phục linh, thương truật, hậu phác mỗi vị 10gr, trần bì, bán hạ mỗi vị 5gr, cam thảo 3gr và 3 lát gừng tươi.
• Đem các dược liệu sắc cùng với nước để uống, nên dùng khi còn ấm, thực hiện mỗi ngày một lần.

Bài thuốc trị chứng ngoại cảm hàn thấp

Đối với triệu chứng ngoại cảm hàn thấp, người bệnh thường tức ngực, đau đầu, đầy bụng, tiêu chảy, buồn nôn, phân lỏng. Nếu vậy, người bệnh có thể sử dụng một trong các bài thuốc dưới đây:

Bài thuốc 1

• Chuẩn bị: Hoắc hương, đại phúc vì, khương bán hạ, phục linh mỗi vị 10gr, bạch chỉ, tô tử, hậu phát, cát cánh, sinh khương mỗi vị 6gr, trần bì 5gr, cam thảo 3gr và đại táo 10gr.
• Rửa sạch dược liệu rồi sắc với nước, dùng khi còn nóng ấm.

Bài thuốc 2

• Chuẩn bị: Hoắc hương, bội lan mỗi vị 10gr.
• Sắc dược liệu lấy nước để uống hàng ngày, uống khi còn nóng ấm.

Bài thuốc trị viêm da cơ địa bội nhiễm

• Chuẩn bị: Hoắc hương độc vị hoặc kết hợp cùng với các dược liệu gồm hoàng tinh, đại hoàng, tao phàn.
• Tán các dược liệu thành bột mịn sau đó trộn đều với nhau, ngâm cùng với giấm trong 1 tuần.
• Sau đó, lọc bỏ phần xác, dùng nước thuốc thu được để ngâm tay, chân trong vòng 30 phút.

Bài thuốc trị đau bụng do đầy hơi

• Chuẩn bị: Hoắc hương, mộc hương, chỉ thực mỗi vị 10gr, sa nhân 5gr, trần bì 3gr.
• Sắc kỹ các dược liệu trên rồi chắt lấy nước uống hàng ngày đến khi dấu hiệu bệnh chấm dứt.

Bài thuốc trị khó tiêu, bụng sôi

• Chuẩn bị: Hoắc hương, hoa cây đại, thạch xương bồ mỗi vị 12gr, bưởi đào đốt cháy khoảng 6gr.
• Đem tất cả các dược liệu trên tán thành bột mịn, mỗi lần dùng khoảng 2gr hòa với nước ấm.

Người dùng nên sử dụng bài thuốc trước mỗi bữa ăn khoảng 20 phút, uống 3 lần/ngày.

Bài thuốc chữa động thai, khí không lên xuống, nôn ra nước

• Chuẩn bị: Hoắc hương, cam thảo mỗi vị 8gr.
• Tán dược liệu thành bột mịn, mỗi lần uống dùng 4gr dược liệu pha với nước sôi và thêm chút muối tinh.

Người dùng cần kiêng kỵ gì khi sử dụng hoắc hương trị bệnh?

Theo nhiều sách Đông y, trong hoắc hương chứa một lượng độc tính nhất định. Nếu sử dụng sai cách có thể dẫn đến những tác động tiêu cực cho sức khỏe. Chính vì thế, người dùng cần lưu ý một số điểm quan trọng như sau:

• Tuyệt đối không thêm bớt liều lượng các vị thảo dược trong bài thuốc, không nên lạm dụng quá nhiều
• Những đối tượng bị âm hư không có thấp, vị có uất nhiệt không nên dùng.
• Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú, trẻ nhỏ, người bị dị ứng với các thành phần dược liệu trong bài thuốc không nên dùng.
• Không sử dụng hoắc hương trước khi phẫu thuật ít nhất 2 tuần.
• Tuyệt đối không sử dụng dược liệu đã có dấu hiệu hư hại như nấm mốc, có mùi lạ,…
• Thường xuyên kiểm tra nhịp tim, huyết áp, xét nghiệm gan định kỳ, trước và sau khi dùng dược liệu trị bệnh.
• Các bài thuốc trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, người dùng nên hỏi ý kiến các bác sĩ, người có chuyên môn trước khi sử dụng.
• Cần phân biệt chính xác dược liệu trước khi đưa vào trị bệnh.

Cây hoắc hương mua ở đâu uy tín, chất lượng nhất?

Hoắc hương là vị thuốc nam phổ biến, được áp dụng nhiều trong các bài thuốc trị bệnh. Vì thế, người dùng có thể dễ dàng tìm mua dược liệu này ở các cửa hàng thuốc Đông y, chợ, phòng khám,… Tuy vậy, thuốc thảo dược kém chất lượng, không rõ nguồn gốc,… xuất hiện ngày càng nhiều, gây nguy hại đến sức khỏe người dùng. Trước thực trạng này, cần tìm một địa chỉ mua dược liệu chất lượng, uy tín là vô cùng cần thiết.

Và nếu bạn vẫn băn khoăn không biết đâu là cơ sở uy tín hãy đến với Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng dược liệu Vietfarm.

Vietfarm là đơn vị đi đầu trong lĩnh vực nghiên cứu, nuôi trồng thảo dược cung cấp đến tận tay người tiêu dùng, nói không với những dược liệu trôi nổi từ Trung Quốc. Từ quá trình chọn giống đến thu hoạch dược liệu đều được thực hiện với quy trình khép kín, đạt chuẩn GACP – WHO. Từ đó mang đến cho khách hàng chất lượng sản phẩm tốt nhất.

Sau khi thu hoạch, dược liệu sẽ được sấy khô với công nghệ tiên tiến, không làm mất đi các dưỡng chất quý rồi đóng túi theo trọng lượng 0.5kg tiện dụng. Ngoài ra, giá thành dược liệu Vietfarm cũng vô cùng hợp lý do cắt giảm được các chi phí trung gian. Với mỗi túi hoắc hương 0.5kg chỉ có giá là 145.000 VNĐ. Khi mua trên 3kg, đơn hàng sẽ được giao hàng tại nhà trên toàn quốc.

Hy vọng những thông tin trên đây về vị thuốc hoắc hương đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức hữu ích. Nếu bạn còn bất cứ thắc mắc nào hãy liên hệ với chúng tôi để được giải đáp, hỗ trợ tốt nhất.