Chỉ thực

Ngày cập nhật: 20/03/2024 Biên tập viên: Nguyễn Quỳnh
5/5 - (1 bình chọn)

Từ xa xưa cha ông ta đã biết tận dụng những tinh hoa của đất trời để bào chế ra rất nhiều bài thuốc quý chữa được nhiều bệnh khác nhau, trong đó phải kể đến chỉ thực. Vậy chỉ thực là gì? Chúng thường xuất hiện ở đâu, tác dụng và cách sử dụng của chúng ra sao? Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây để biết thêm chi tiết nhé.

Từ xa xưa cha ông ta đã biết tận dụng những tinh hoa của đất trời để bào chế ra rất nhiều bài thuốc quý chữa được nhiều bệnh khác nhau, trong đó phải kể đến chỉ thực. Vậy chỉ thực là gì? Chúng thường xuất hiện ở đâu, tác dụng và cách sử dụng của chúng ra sao? Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây để biết thêm chi tiết nhé.

Chỉ thực là gì? Đôi nét tổng quan về dược liệu này

Mô tả chi tiết đặc điểm thực vật

Chỉ thực là một loại quả khô được thu hái vào lúc còn non ở cây Citrus Hystric D.C hay còn gọi là cây trấp. Cây này rậm lá, thân nhẵn có gai, lá cây hình bầu dục dài khoảng 7-10cm.

Quả chỉ thực khô được thu hái lúc còn non
Quả chỉ thực khô được thu hái lúc còn non
  • Tên gọi khác: Kim quất, khổ chanh, trái non của quả Trấp, đổng đình, niêm chích.
  • Tên khoa học của cây dược liệu là Fructus Aurantii immaturus.
  • Về hình dáng, màu sắc: Chúng bao gồm các loại quả có hình cầu có đường kính khoảng 1cm, bên ngoài có vỏ màu nâu đen, sần sùi. Khi cắt đôi chúng sẽ thấy phần ruột màu đen hơi ngả nâu, các múi xen kẽ nhau giống như nan hoa bánh xe.

Là một loại quả họ nhà cam, quất nên loại quả thuốc này có vị chua, hơi có tính hàn và vị đắng tính hơi lạnh.

Chỉ thực thường được tìm thấy ở đâu?

Loại quả này thường được người dân tìm thấy ở một số tỉnh miền Bắc tại Việt Nam như Thanh Hóa, Cao Lạng và một số tỉnh ở miền Trung như Nghệ An, Hà Tĩnh,…Thông thường, chúng được người dân thu hái và sau đó phơi khô vào tháng 4 đến tháng 6 khi thời tiết khô ráo. Khi đó quả vẫn còn non xanh, nhỏ, phần thịt dày đặc, không bị mốc rụng dưới gốc cây.

Thành phần hóa học của chỉ thực bao gồm những gì?

Là một loại quả khô có tác dụng chữa bệnh, chỉ thực sở hữu rất nhiều thành phần hóa học khác nhau, trong đó phải kể đến: Synephrine, N-Methyltyramine, Neohesperidin, Naringin, Hesperidin. Phần vỏ quả chứa 0,47% chất dầu bao gồm các chất như:

  • a-Pinene
  • Limonene
  • Camphene
  • g-Terpinene
  • p-Cymene
  • Caryophyllene

*Hướng dẫn phân biệt chỉ thực và chỉ xác

Chỉ thực và chỉ xác đều là những quả phơi khô từ hơn 10 loại cây khác nhau thuộc chi Citrus và Poncirus. Tuy nhiên, tuỳ vào thời điểm hái khác nhau mà chúng ta sẽ có các sản phẩm khác nhau. Cụ thể, chỉ thực là cây được hái lúc quả còn non vào khoảng tháng 4 và tháng 6, còn chỉ xác được thu hái khi quả già gần chín rơi vào khoảng tháng 7 và tháng 8.

Về hình dáng, chỉ thực có quả nhỏ, vỏ nhẵn, cùi dày, còn chỉ xác là quả già nên vỏ sần sùi, cùi mỏng. Trong chúng có chứa 20,4% Glucozit trong khi đó trong chỉ xác chỉ có 9,9%, như vậy là kém hẳn 50% so với chỉ thực. Ngoài ra, chỉ thực còn chứa 0,1% ancaloit và 5,8% saponin.

Tác dụng của chỉ thực ra sao?

Nhằm giúp bạn đọc rõ hơn về những hiệu quả mà cây chỉ thực mang lại, dưới đây sẽ là tác dụng cụ thể của chúng:

Theo nghiên cứu của y học hiện đại

  • Nhờ thành phần chủ yếu của chỉ thực là Neohesperidin nên chúng có tác dụng tăng sự co bóp của tim, tăng huyết áp nhưng không tăng nhịp tim, tăng lực cản của tuần hoàn ngoại vi, tăng cGMP của huyết tương và cơ tim.
  • Giúp tăng cường lưu lượng máu lên não, thận và động mạch vành.
  • Thành phần của vị thuốc này có tác dụng ức chế cơ trơn ruột trong các thí nghiệm trên động vật và có thể điều chỉnh rối loạn chức năng tiêu hóa ở con người.
  • Ngoài ra, nước sắc dược liệu của vị thuốc nam này còn có thể làm hưng phấn tử cung của thỏ đang có thai và có tác dụng ức chế tử cung đối với chuột nhắt.
  • Hoạt chất Glucozit hoạt động như vitamin P giúp giảm nhanh tính thẩm thấu của mao mạch
  • Chỉ thực còn có thể chống dị ứng và lợi tiểu hiệu quả

Theo nghiên cứu của y học cổ truyền

Cây thuốc sở hữu nhiều tác dụng có ích cho sức khỏe con người
Cây thuốc sở hữu nhiều tác dụng có ích cho sức khỏe con người

Chỉ thực theo y học cổ truyền cho rằng chúng có khả năng tan đờm, hành khí trệ, dẫn khí khi qua đường đại tiện. Thuốc còn có khả năng hoa khiếu, tả khí, tả đờm, thông tiện bí, khứ đình thủy, phá kết hung, chữa tức ngực, đầy bụng, đại tiện không thông, hỗ trợ rất tốt cho hoạt động tiêu hóa, tăng cường chức năng tiêu hóa của các bộ phận, lợi tiểu.

Ngoài ra, chúng có thể kết hợp với một số vị thuốc khác nhằm giảm đau cho phụ nữ sau sinh, trị âm hộ bị sưng đau, trị trẻ nhỏ bị lở đầu,…

Gợi ý một số bài thuốc sử dụng chỉ thực đơn giản, dễ làm

Khi sử dụng chỉ thực chữa bệnh, bạn cần kết hợp chúng với nhiều loại vị thuốc khác nhau để đạt được hiệu quả cao nhất. Dưới đây sẽ là hướng dẫn chi tiết từ nguyên liệu cần có tới cách làm:

Bài thuốc trị rối loạn tiêu hóa, chức năng tiêu hóa kém

Đối với người bị đầy bụng, táo bón

Các vị thuốc cần có là chỉ thực, Bạch truật, Phục linh, Thần khúc, Trạch tả, Đại hoàng đều 10g, Hoàng liên 4g, Sinh khương 8g, Hoàng cầm 8g, tán bột hoặc sắc thuốc uống.

Đối với người hay bị rối loạn tiêu hóa

Các vị thuốc cần có: 40g Chỉ thực, 80g Bạch truật tán bột làm hoàn, sử dụng mỗi lần 4-6g tùy theo độ tuổi và uống với nước cơm.

Sử dụng chỉ thực làm bài thuốc trị suy tim

Bài thuốc chữa bệnh suy tim rất hiệu quả
Bài thuốc chữa bệnh suy tim rất hiệu quả

Theo như những nghiên cứu của khoa tim mạch bệnh viện trường Đại học Y Hà Nam khi sử dụng dịch chích của 80g chỉ thực cho vào 10% dung dịch glucose 500ml sau đó truyền tĩnh mạch ngày 1 lần truyền liên tục trong 10 ngày là có kết quả. Minh chứng cho thấy sự thành công trên 4 ca bệnh tại bệnh viện này.

Bài thuốc trị đau tức ngực

Để bào chế bài thuốc này, bạn cần chuẩn bị:

  • 4 quả chỉ thực lâu năm
  • 120g hậu phác
  • Qua lâu: 1 trái
  • 30g quế
  • 240g phỉ bạch
  • Nước 5 thăng

Mang tất cả vị thuốc trên rửa sạch, sau đó bỏ hậu phác và chỉ thực vào nồi đun trước với 1 lít nước. Sau đó chắt lấy phần nước và cho những vị thuốc còn lại vào đun nhỏ lửa trong 30 phút. Mỗi ngày uống 3 lần và duy trì uống cho tới khi bệnh tình thuyên giảm.

Phương pháp trị Hung tý thống – Trửu Hậu Phương (bệnh đau nhức trong ngực)

Lấy chỉ thực rửa sạch sẽ, loại bỏ đất cát, chú ý ưu tiên việc rửa bằng nước muối sẽ loại bỏ chất bẩn tốt hơn. Tiếp đến bạn phơi khô trong điều kiện thời tiết nắng ráo, độ ẩm không cao. Sau đó, bạn tán dược liệu hoặc xay nhỏ chúng thành bột khi nào cần uống hãy lấy 12g bột chỉ thực xay uống cùng 250ml nước ấm. Sử dụng 3 lần 1 ngày, trong đó uống đêm 1 lần trong khoảng 1 tuần bệnh tình sẽ thuyên giảm. Lưu ý, bảo quản bột thuốc trong lọ thuỷ tinh để tránh bị ẩm mốc, vi khuẩn sinh sôi.

Cây chỉ thực chữa bệnh ăn không ngon, tinh thần mệt mỏi, chức năng tiêu hoá kém

Bên cạnh nguyên liệu chính, bài thuốc này cần có thêm nhiều các vị thuốc khác kết hợp cùng. Cụ thể như sau:

  • Chỉ thực: 20g
  • Hoàng liên: 20g
  • Chích cam thảo: 8g
  • Mạch nha:8g
  • Phục linh: 8g
  • Can khương: 4g
  • Bán hạ khúc: 12g
  • Nhân sâm: 12g

Đem tất cả những nguyên liệu trên tán thành bột viên thành những viên nhỏ mỗi lần uống từ 2g đến 12g sử dụng ngày 3 lần, kiên trì dùng cho đến khi hết thuốc.

Bài thuốc chữa trị cho trẻ nhỏ bị lở đầu

Bạn dùng chỉ thực đốt cháy rồi trộn cùng mỡ heo bôi vào chỗ lở loét ngày 2 lần.

Cách dùng thuốc chữa đau do thương hàn

Nguyên liệu cần chuẩn bị là chỉ thực và cám chao vàng khô rồi tán bột. Với bài thuốc này bạn cần uống mỗi lần khoảng 8g hỗn hợp trên ngày sử dụng 2 lần, dùng tới khi thấy có kết quả hoặc bệnh tình cảm thấy thuyên giảm.

Chỉ thực là vị thuốc có thể trị sa tử cung hiệu quả

Bạn lấy 15g chỉ thực, 15g sung uý tử sắc lấy thuốc uống 100ml/ ngày liên tục trong vòng 1 tháng là thấy có kết quả. Dựa vào tạp chí kết hợp Trung Tây y đã cho minh chứng cụ thể khi sử dụng bài thuốc giúp trị 924 ca sa tử cung độ 1 với tỉ lệ khỏi là 84%.

Bài thuốc chi tiết hướng dẫn trị đau bụng sau sinh

Để thực hiện bài thuốc này, bạn cần chuẩn các nguyên liệu sau:

  • Chỉ thực: 8g
  • Thược dược: 8g
  • Rượu
  • 600ml nước lọc

Đầu tiên, bạn mang hai vị thuốc rửa sạch với nước muối loãng rồi bỏ vào chảo chao vàng cùng với rượu. Tiếp đến bạn bỏ nguyên liệu vào nồi sắc cùng 600ml nước lọc. Đun cho tới khi nước cạn còn lại 200ml bạn tắt bếp và chắt nước uống. Ngoài ra, bạn cũng có thể tán hai vị thuốc thành bột mịn và uống cùng với 350ml, sử dụng 1 lần/ngày trong 5 ngày cho tới khi bệnh tình thuyên giảm.

Cách trị các bệnh trĩ kinh niên

Bệnh trĩ gây cho người bệnh cảm thấy đau đớn, mệt mỏi, ăn không ngon, đặc biệt với những người hay ăn cay nóng, hay dùng bia rượu. Để trị dứt điểm bệnh trĩ, bạn có thể áp dụng bài thuốc dùng cây chỉ thực tán bột rồi hoà với mật ong viên thành những viên thuốc to bằng hạt ngô đồng. Sử dụng trước lúc ăn khi đói 30 viên. Ngoài ra, bạn cũng cần kết hợp với một chế độ ăn uống lành mạnh để phát huy hiệu quả cao nhất của thuốc.

Những lưu ý khi sử dụng chỉ thực bạn nên biết

Chỉ thực tuy là một loại thuốc quý xuất phát từ thiên nhiên nhưng khi sử dụng chúng, bạn cũng cần lưu tâm một số vấn đề như sau:

  • Về cách bảo quản, vì là loại thuốc dạng phơi khô nên cần để chúng ở nơi khô ráo, thoáng mát để tránh tình trạng ẩm mốc làm vi khuẩn có hại sinh sôi.
  • Nên thu hái chúng vào khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6 khi trời khô ráo. Sử dụng những quả rụng dưới gốc cây có đường kính dưới 1cm thì để nguyên, với quả trên 1cm thì bổ đôi.
  • Chỉ thực để lâu năm càng tốt.
  • Trước khi dùng thuốc thì phải rửa sạch đất cát, sau đó đem ủ cho mềm rồi cắt lát hoặc sao giòn.
  • Chỉ nên dùng liều lượng khoảng 6-12g mỗi ngày dạng thuốc sắc để đảm bảo tác dụng của thuốc và không bị quá liều.
  • Tránh dùng cho phụ nữ có thai hoặc những người có tỳ vị yếu. Tránh dùng cho trẻ nhỏ khi chưa có chỉ định của thầy thuốc.
  • Cấm dùng cho những người không có khí trệ thực tà, tỳ vị hư hàn mà không có thấp và tích trệ.
  • Khi kết hợp vị thuốc nam này với nga truật, thanh bì, tam lăng, bình lang sẽ giúp làm mòn tiêu tích khối cứng chắc. Tuy nhiên bài thuốc này không áp dụng với người sức khoẻ kém và không ăn được.

Những lưu ý trên rất quan trọng khi sử dụng, bạn không nên tự ý dùng hoặc tự điều chế sẽ gây nguy hiểm đến sức khoẻ. Vì vậy, rất mong người bệnh lưu tâm và hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng.

Vietfarm – Địa chỉ cung cấp chỉ thực uy tín, chất lượng

Vietfarm được khách hàng biết tới là nơi sở hữu tinh hoa cây thuốc Việt. Y học dân gian đã đi cùng người dân Việt từ hàng ngàn năm và đưa ra được minh chứng cho nhiều cây thuốc quý có thể chữa bệnh cho con người. Tuy nhiên, những tinh tuý mà thiên nhiên đem tặng cho chúng ta đang dần bị lãng quên vì con người không biết cách khai thác và bảo tồn. Nắm bắt được nhu cầu cấp thiết này, Vietfarm với sứ mệnh đem lại sức khỏe tốt nhất cho người Việt trên tinh thần “Nam dược trị Nam nhân”.

Với đầu vào là nguồn cung ứng sạch có quy mô lớn theo tiêu chuẩn GACP-WHO với công nghệ tiên tiến nhất, Vietfarm chuyên cung cấp các dược liệu sạch và các sản phẩm bào chế từ dược liệu, trong đó phải kể đến chỉ thực.

Sản phẩm được nuôi trồng tại các khu vườn lớn của Vietfarm tại Hưng Yên, Thanh Hoá, Nghệ An,…Sau đó, chúng được thu hái dựa trên những nghiên cứu thổ nhưỡng đảm bảo lượng dưỡng chất phù hợp để cây thuốc cho chất lượng dược tính tốt nhất. Cây thuốc này được đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm kiểm soát chặt chẽ khâu sơ chế và bảo quản, tránh những tác nhân gây hại làm hỏng dược liệu. Nhờ vậy, bạn hoàn toàn có thể an tâm khi sử dụng sản phẩm dược liệu này tại Vietfarm. Giá thành của chỉ thực bán tại Vietfarm cũng rất phải chăng, hợp với điều kiện kinh tế của người dân Việt.

Quy trình nuôi trồng dược liệu khoa học tại Vietfarm
Quy trình nuôi trồng dược liệu khoa học tại Vietfarm

Bên cạnh đó, chính sách vận chuyển trong vòng 24h của Vietfarm rất tiện lợi với những khách hàng cần mua gấp.

Trên đây là những thông tin chi tiết về chỉ thực cũng như địa chỉ cung cấp uy tín vị thuốc nam này. Hy vọng qua bài viết trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng của chúng cũng như tầm quan trọng của cây thuốc này trong việc phòng, chữa bệnh. Nếu còn bất kì thắc gì về sản phẩm, hãy để lại bình luận phía dưới, chúng tôi sẽ giải đáp tới bạn sớm nhất có thể.

TTUT, BSCKII Nguyễn Thị Nhuần

Chức vụ: Cố vấn chuyên môn

Học hàm/ học vị: BS.CKII

Nơi công tác: Bệnh viện YHCT Trung Ương

Đăng ký tư vấn với chuyên gia