Cao ban long

Ngày đăng: 21/05/2023 Biên tập viên: Nguyễn Quỳnh
3.5/5 - (45 bình chọn)

Cao ban long là vị thuốc quen thuộc của Đông y, có tác dụng hoạt huyết, ích khí, cầm máu, được dùng để bồi bổ sức khỏe cho cả nam nữ giới và trẻ nhỏ. Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về công dụng và cách chế biến của vị thuốc này, hãy cùng tìm hiểu nội dung qua bài viết sau đây.

Tìm hiểu về cao ban long

Cao ban long có tên tiếng Anh là Colla Cornus Cervi. Dân gian thường gọi loại cao này với các tên gọi khác như bạch giao, lộc giác giao, cao sừng hươu, cao nhung hươu. Loại cao này được chế biến từ sừng già của con hươu hoặc con nai. Sau khi thu hoạch sừng của hươu nai, người ta sẽ đem về để nấu thành dạng cao.

Hình ảnh dược liệu cao ban long
Hình ảnh dược liệu cao ban long

Dưới đây là một số đặc điểm của cao ban long, bạn có thể tham khảo để dễ dàng nhận biết:

  • Cao ban long khi nấu lên sẽ có màu nâu cánh gián, cô đặc thành từng miếng. 
  • Trên mặt miếng cao khá bóng, mềm, chắc, dẻo dai, có bọt hơi và những nếp nhăn to nhỏ không đều nhau. 
  • Cao sờ không dính tay, khi ấn vào có độ đàn hồi cao.
  • Dùng cao để cắt cao thành từng miếng nhỏ sẽ thấy miếng cao dẻo quánh, không bị dính.
  • Cao ban long có mùi hơi tanh, ngậy, đặc trưng của động vật.
  • Ăn miếng cao trực tiếp sẽ có vị ngọt, hơi mặn.
  • Cao dễ bị hòa tan trong nước, không đóng cặn.

Bào chế và bảo quản dược liệu

Việc bào chế thành vị thuốc cao ban long không hề đơn giản. Từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến khâu bào chế đều phải tuân thủ theo những bước cơ bản.

Người dùng nên lựa chọn nguyên liệu như sau:

  • Lựa chọn những sừng có phân nhánh, chạc cân xứng và đều nhau. Thân sừng nên có gốc to và bè ra như cái đĩa.
  • Chọn những gạc có nhiều đường khía dọc, nhẵn bóng, có màu vàng nâu và đầu nhánh nhạt màu.
  • Thông thường, sừng của hươu nai rụng hàng năm đều có thể được sử dụng để nấu cao và loại có đế thường tốt hơn loại sừng không có đế.

Sau khi thu hoạch được sừng, cách bào chế cần phải thực hiện theo các bước sau đây:

  • Rửa sạch sừng với nước phèn 1% trong khoảng thời gian 10 đến 15 phút. Ngoài ra có thể ngâm cùng nước ấm qua đêm sao cho lớp sừng mềm ra. Khi ngâm rửa, người dùng có thể xếp sừng theo chiều dọc để đế sừng không bị chạm vào nước.
  • Sau khi thực hiện ngâm rửa, sử dụng bàn chải để cạo hoặc đánh rửa lớp bên ngoài cho tới khi lớp đen bên ngoài sạch và lộ ra phần sừng trắng bên trong.
  • Cưa sừng thành các đoạn ngắn dài khoảng 5 – 6cm rồi chẻ đôi hoặc thái thành các bản mỏng. Cần cạo sạch tủy và rửa qua với nước lã rồi đem phơi cho tới khi khô hoàn toàn.
  • Xếp lần lượt sừng vào thùng nhôm, đặt một rọ bằng tre ở giữa để chiết lấy dịch. Sau đó đổ nước sao cho ngập phần dược liệu khoảng 10cm rồi đun sôi liên tục trong 24 giờ. Khi đun, nếu nước cạn thì tiếp tục cho nước vào và phải luôn giữ nước cho ngập sừng. Khi có bọt nổi lên cần vớt hết bọt. Sử dụng phần nước chiết lần một mang đi cô đặc riêng.
  • Tiếp tục đun sừng trong thời gian 24 tiếng tiếp theo. Rút phần nước chiết thứ hai và mang đi cô đặc riêng. Làm theo như vậy lần thứ ba và gộp ba phần nước chiết với nhau, đánh đều tay cho tới khi thu được phần cao đặc.
  • Khi cô cao, người dùng phải để nhỏ lửa và khuấy đều để tránh tình trạng cháy khê cao.
  • Khi cao đã cô đặc thì đổ cao vào khay đã bôi dầu lạc để tráng dính khay. Sau khi cao nguội thì cắt thành từng bánh nhỏ với trọng lượng 50gr – 100gr rồi gói trong giấy bóng.

Sau khi bào chế thành công thuốc cao ban long, cần bảo quản dược liệu này tại nơi kín gió, mát mẻ và khô thoáng. Không đặt tại những nơi có nhiệt độ cao, có thể làm tan chảy thuốc và làm biến chất dược liệu.

Tác dụng của cao ban long đối với người dùng

Công dụng của cao ban long đã được nhiều tài liệu Đông y ghi chép lại. Ngoài ra, những nghiên cứu của khoa học hiện đại cũng đã kiểm chứng được công dụng tuyệt vời của dược liệu này. Vậy, thực hư cao ban long có tác dụng gì với sức khỏe người dùng?

Tác dụng trong Đông y

Theo các tài liệu y học cổ truyền ghi chép lại, dược liệu này có vị mặn, ngọt, tính ấm và không có độc. Cao được quy vào hai kinh là Thận và Can. Theo đó, dược liệu chủ trị những chứng bệnh như sau:

  • Cường tinh, sinh tinh dịch và hoạt huyết.
  • Ích khí và bổ trung.
  • Mạnh xương khớp.
  • Chống suy nhược và hỗ trợ bồi bổ cơ thể.
Tác dụng của dược liệu được ghi chép và kiểm chứng qua Đông y và Tây y
Tác dụng của dược liệu được ghi chép và kiểm chứng qua Đông y và Tây y

Tác dụng trong y học hiện đại

Thành phần cao ban long chứa những hoạt chất có lợi như sau: Lencin, Cystein, Acid Glutamic, Tyrosin, Arginin, Lysin, muối Canxi. Những thành phần này có trong dược liệu có những tác dụng tuyệt vời như sau:

  • Chủ trị chứng xuất huyết dạ dày, chảy máu trong ruột.
  • Âm đạo bị xuất huyết, chảy máu tử cung, máu kinh ra nhiều và kinh nguyệt kéo dài.
  • Chân tay bị lạnh, xương khớp đau nhức, đi tiểu nhiều và đổ mồ hôi trộm.
  • Hỗ trợ ngăn ngừa và phòng chống suy nhược cơ thể.
  • Có thể sử dụng để chữa ho khan, ho gió, ho có đờm.

Các bài thuốc y học cổ truyền từ cao ban long

Trong Đông y, cao ban long là dược liệu quý và có khả năng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Tham khảo các bài thuốc y học cổ truyền dưới đây để sử dụng dược liệu hiệu quả và an toàn nhất.

Bài thuốc trị mất ngủ, kém ăn và sốt về chiều

Nguyên liệu chuẩn bị: 40gr dược liệu, 40gr long nhãn.

Cách thực hiện:

  • Đun thật kỹ long nhãn rồi chắt lấy nước.
  • Thái nhỏ dược liệu và cho vào cùng, khuấy đều tay và đun cho tới khi tan chảy.

Người bệnh sử dụng ngay dược liệu khi còn nóng. Bài thuốc này có tác dụng chữa mất ngủ, sốt khát nước về chiều, táo bón, lở miệng, đổ mồ hôi và vàng mắt.

Hỗ trợ điều trị ra mồ hôi trộm, mệt mỏi sau ốm

Nguyên liệu chuẩn bị: Cao ngũ gia bì, cao ban long, mật ong và Triphosphat Calc.

Cách thực hiện:

  • Trộn đều cao ban long cùng tất cả các dược liệu đã chuẩn bị với nhau rồi vo tròn thành từng viên nhỏ.
  • Mỗi ngày sử dụng viên uống 2 – 3 lần, người lớn mỗi lần sử dụng 3 – 4 viên và trẻ em là 2 – 3 viên tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe.

Ngăn ngừa suy nhược cơ thể ở người cao tuổi, đau lưng mỏi gối

Nguyên liệu chuẩn bị: Dược liệu, chánh bạch truật, ích trí nhân, bổ cốt chỉ, quy đầu, ngưu tất bắc, hoài sơn, nhục đầu khấu, phục thần.

Cách thực hiện:

  • Sơ chế và làm sạch tất cả các dược liệu trước khi sử dụng rồi đem sắc lấy thuốc uống.
  • Đun nhỏ lửa khoảng 20 phút thì đem sử dụng, mỗi ngày hai lần vào 10h sáng và 10h tối.
Ngăn ngừa suy nhược cơ thể với cao ban long
Ngăn ngừa suy nhược cơ thể với cao ban long

Bài thuốc bổ tỳ âm tiễn bồi bổ sức khỏe, trị ăn kém từ cao ban long

Nguyên liệu chuẩn bị: Dược liệu, sâm bổ chính, thục địa nướng khô, can khương sao đen, long nhãn.

Cách thực hiện:

  • Đem tất cả các nguyên liệu đã chuẩn bị sắc với nước, đun cho tới khi cô đặc thành cao.
  • Mỗi lần sử dụng, người dùng uống 2 cốc nhỏ với nước hạt sen.
  • Đối với những đối tượng hay bị sôi bụng, người bệnh có thể thêm 4gr đinh hương uống cùng để đạt được hiệu quả tốt.

Hỗ trợ điều trị dạ dày, chảy máu dạ dày, thổ huyết, ra nhiều kinh nguyệt

Nguyên liệu chuẩn bị: Cao ban long, cam thảo, bồ hoàng.

Cách thực hiện:

  • Sắc tất cả các dược liệu cùng 400ml nước, đun nhỏ lửa cho tới khi chỉ còn 100ml thì sử dụng.
  • Dùng thuốc khi còn nóng và chỉ sử dụng thang thuốc đó trong ngày để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất.

Trong dân gian còn lưu truyền bài thuốc cao ban long ngâm rượu để hỗ trợ điều trị một số bệnh lý khác. Người bệnh có thể tham khảo để biết thêm cách chế biến thuốc từ dược liệu quý này.

Những lưu ý khi sử dụng

Cao ban long nói riêng hay các dược liệu khác nói chung khi sử dụng cần phải lưu ý một số vấn đề cơ bản. Điều này giúp người bệnh sử dụng thuốc hiệu quả nhất và mang lại kết quả điều trị tốt nhất.

  • Dược liệu được sử dụng cho một số nhóm đối tượng mắc các bệnh: viêm khớp, thiếu hụt canxi, loãng xương, suy nhược cơ thể, người cao tuổi ăn không ngon, trẻ em muốn tăng trưởng chiều cao…
  • Với đối tượng là phụ nữ có thai và cho con bú cần phải tham khảo ý kiến của các bác sĩ trước khi sử dụng.
  • Người dùng tuyệt đối không tự ý kết hợp cao với các dược liệu khác, tránh tình trạng gây nên những phản ứng phụ.
  • Hiệu quả của dược liệu một phần phụ thuộc vào cách sử dụng và cách uống cao ban long.

Cao ban long mua ở đâu và giá cao ban long như thế nào?

Với những hiệu quả mà dược liệu cao ban long mang lại, không có gì ngạc nhiên khi hiện nay nhiều người tiêu dùng tin tưởng sử dụng và tìm kiếm. Được biết đến là một dược liệu quý trong Đông y, thêm vào đó là cách bào chế vô cùng phức tạp, điều này càng khiến việc tìm kiếm địa chỉ mua hàng càng trở nên khó khăn.

Đặc biệt hơn nữa, trên thị trường xuất hiện rất nhiều địa chỉ bán dược liệu. Tuy nhiên, bởi sự đa dạng đó khiến người dùng càng trở nên hoang mang khi lựa chọn cơ sở dược liệu uy tín để mua cao ban long. Vậy, địa chỉ nào mua cao ban long (lộc giác giao) chất lượng và uy tín? Các bạn có thể tham khảo sản phẩm Lộc Giác Giao Đỗ Minh của nhà thuốc Đỗ Minh Đường. Sản phẩm được bào chế theo công thức bí truyền của dòng họ Đỗ Minh ra đời cách đây 150 năm, có giá trị dinh dưỡng cao và được kiểm định chất lượng nghiêm ngặt.

TTUT, BSCKII Nguyễn Thị Nhuần

Chức vụ: Cố vấn chuyên môn

Học hàm/ học vị: BS.CKII

Nơi công tác: Bệnh viện YHCT Trung Ương

Đăng ký tư vấn với chuyên gia