Bí kỳ nam

Trong Đông y, cây bí kỳ nam được “săn lùng” bởi có công dụng tuyệt vời trong điều trị các bệnh liên quan đến đau xương khớp. viêm gan, viêm thận, bong gân,… Nhưng đối với nhiều người, loại cây này vẫn còn khá xa lạ. Để giúp bạn hiểu hơn về cây, dưới đây Vietfarm sẽ cung cấp chi tiết các thông tin liên quan đến tên gọi, đặc điểm thực vật, công dụng và 11 bài thuốc chữa bệnh hay nhất.

Tìm hiểu thông tin chi tiết cây bí kỳ nam

Cây bí kỳ nam còn được biết đến với cái tên là cây tổ kiến. Sở dĩ có tên gọi này bởi các lỗ hình thành trên thân cây đều do kiến đục làm tổ sinh sống.

• Tên thảo dược: Bí kỳ nam
• Tên gọi khác: Kỳ nam kiến, Kỳ nam gai, Cây tổ kiến,Trái bí kỳ nam, Kiến kỳ nam
• Tên khoa học: Hydnophytum Formicarum
• Họ: Cà phê Rubiaceae

Mô tả đặc điểm thực vật cây bí kỳ nam

Bí kỳ nam là cây mọc hoang, thường bám vào thân cây gỗ lớn và sống cộng sinh với kiến. Đặc điểm thực vật của cây như sau:

• Thân cây: Thân phình thành củ lớn, vỏ màu nâu sần sùi, bên trong có nhiều lỗ do kiến đục. Bên trên đâm ra nhiều cành ngắn, nhiều nhánh. Thịt củ có màu trắng.
• Lá cây: Lá mọc đối, hình bầu dục, phiến lá dày, màu xanh nhạt, sờ vào có cảm giác nhẵn bóng.
• Hoa và quả: Hoa cây bí kỳ nam không có cuống, mọc tụ 4 – 5 cành ở nách lá, có màu trắng, ra hoa vào đợt tháng 5 – 6. Quả hình trụ, hơi dài, chuyển màu cam khi chín.

Phân bổ địa lý cây thuốc

Cây thuốc mọc trong tự nhiên hiếm có và chỉ tìm thấy ở các tỉnh miền Nam nước ta, nhiều nhất là Tây Nguyên, Kon Tum, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Nông,…

Loại cây này thường mọc hoang trên thân các cây gỗ trong rừng thứ sinh, được tìm thấy nhiều nhất trên thân cây dầu trà beng.

Bộ phận dùng và quy trình bào chế dược liệu

Khi phát hiện, người dân thường nhổ nguyên cây, cắt tỉa cành, lá và bỏ rễ, lấy phần thân phình to hay nhiều người gọi là củ để bào chế làm dược liệu.

Cách bào chế như sau:

• Rửa phần củ phình to sạch sẽ, sau đó bổ đôi, rũ bỏ kiến sinh sống bên trong.
• Thái thành từng lát mỏng, khơi nắng cho đến khi gần khô thì để trong bóng mát phơi tiếp cho đến khi khô hoàn toàn.
• Khi sử dụng, lấy lát thuốc chần qua nước đang sôi rồi tiến hành sao vàng.

Bảo quản dược liệu trong túi, để nơi khô ráo, tránh mối mọt và ẩm mốc. Dược liệu này có thể thu hái quanh năm ở khu vực rừng thứ sinh.

Bí kỳ nam trị bệnh gì? Những tác dụng của bí kỳ nam

Từ xa xưa, người dân đã săn lùng tìm mua vị thuốc quý hiếm này bởi những tác dụng tuyệt vời trong điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Đặc biệt, với những người bị viêm gan, viêm thận thì đây được xem như là “thần dược”.

Vậy dùng cây bí kỳ nam chữa bệnh gì? Dưới đây là những công dụng của bí kỳ nam mà bạn có thể tham khảo.

Công dụng bí kỳ nam trong Đông y

Theo các ghi chép thì dược liệu này có vị ngọt dịu nhẹ, tính bình, được sử dụng như một loại kháng sinh từ thực vật không hại.

• Công dụng: Lợi tiểu, tiêu viêm, sát trùng, kháng sinh.
• Chủ trị các bệnh: Bệnh gan (viêm gan, xơ gan, đau gan, vàng da), bệnh xương khớp (bong gân, đau xương cốt, thấp khớp), bệnh thận (suy thận, viêm thận), đau bụng, tiêu chảy, thiếu máu huyết,…

Theo Y học hiện đại bí kỳ nam có tác dụng gì?

Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, thành phần chính của dược liệu gồm hoạt chất ancaloit, flavonoid, muối vô cơ cùng các thành phần khác.

• Alcaloid: Giảm đau nhanh chóng, chống sưng tấy, tiêu viêm hiệu quả.
• Flavonoid: Bảo vệ gan khỏi các tác nhân độc hại làm gan bị tổn thương, suy yếu chức năng gan, đồng thời phục hồi tái tạo lại chức năng của tế bào gan bị tổn thương.
• Chất kháng sinh tự nhiên: Kháng khuẩn, kháng viêm, chống oxy hoá, chống dị ứng, chống độc, ngăn ngừa hình thành xơ vữa động mạch,…

Đối tượng phù hợp với vị thuốc

Vị thuốc này phù hợp với những đối tượng và nhóm người sau:

• Người bị bệnh lý về gan như viêm gan, suy gan, vàng da, gan không thể thực hiện chức năng thải độc như bình thường.
• Người bị bệnh lý về thận như viêm thận cấp, suy thận, tiểu tiện khó khăn, cơ thể tích nước, sưng vù.
• Người bị bệnh xương khớp như đau nhức, viêm khớp, thấp khớp, bong gân, khớp yếu, hay bị đau khi trở trời, gặp lạnh,…
• Người bị đau bụng, lạnh bụng lâu năm.
• Người bị suy nhược, mệt mỏi, kém ăn, chán ăn, mất cảm giác ăn,…
• Người bình thường vừa ốm dậy, người cần được bồi bổ sức khỏe,…

Top 11 bài thuốc chữa bệnh hay từ cây tổ kiến

Với rất nhiều công dụng tuyệt vời, trong Y học cổ truyền có những bài thuốc chữa bệnh rất hay và hiệu quả dưới đây.

Bài thuốc chữa bệnh viêm gan

Bí kỳ nam chữa bệnh gì? Một trong những công dụng chính của thảo dược là chữa các bệnh về gan – đây cũng là chính là lý do mà nhiều người săn lùng vị thuốc này.

Người bị bệnh viêm gan, suy giảm chức năng gan khiến cơ thể mệt mỏi, chán nản, vàng da, nổi mụn nhọt, da nhờn xấu,…

Dùng bài thuốc này sẽ giúp thanh lọc cơ thể, thải độc tố, bảo vệ tế bào gan, phục hồi chức năng cho gan hiệu quả.

Bài thuốc 1 

• Chuẩn bị 50g cây tổ kiến khô đã thái lát phơi khô.
• Sắc cùng 1,5 lít nước ở lửa nhỏ cho đến khi chỉ còn lại khoảng 1 lít.

Mỗi ngày uống hết 1 lít nước thuốc, kiên trì sử dụng trong thời gian dài để hiệu quả.

Bài thuốc 2

• Thành phần gồm 80g kỳ nam kiến, 20g mỗi vị diệp hạ châu, hạ thảo khô, hậu phác nam.
• Sắc thuốc cùng 1,5 lít nước, cô cạn lại còn 0.5 lít thì chia thành 2 phần.

Mỗi ngày uống hết 1 thang thuốc, chia 2 lần trước 2 bữa ăn chính 1 tiếng.

Bài thuốc 3

• 30g cà gai leo cùng 20g kỳ nam kiến.
• Tất cả thuốc đun cùng 1 lít nước đến khi còn vơi nửa.

Mỗi ngày uống 2 lần thuốc và sử dụng dài lâu cho đến khi có hiệu quả.

Bài thuốc chữa vàng da do đau gan, suy giảm chức năng gan

Da vàng vọt, kém sắc, nổi mụn nhọt, mệt mỏi, kém ăn,… là các triệu chứng khi gan bị tổn thương suy yếu, không thể thải độc như bình thường.

Bài thuốc 4

• Chuẩn bị các vị thuốc sau: 80g kỳ nam kiến, 20g cây chó đẻ, 20g hạ khô thảo, 20g hậu phác nam.
• Mỗi ngày lấy 1 thang thuốc sắc nước thuốc và uống hết trong ngày.

Cần kiên trì uống thuốc trong nửa tháng để có kết quả tốt nhất.

Bài thuốc 5

• Thang thuốc gồm có: 40g kỳ nam kiến, 15g nhân trần, 10g mỗi vị thảo quyết minh và atiso.
• Sắc cùng 0.5 lít nước cho đến khi thu được 100ml thuốc, chia thành 2 phần.

Mỗi ngày uống hết 1 thang vào trước bữa ăn khoảng 1 tiếng, dùng liên tục trong 10 đến 15 ngày.

Bài thuốc 6

• Chuẩn bị 50g kỳ nam kiến, 15g mỗi loại gồm nhân trần, atiso, hạt muồng.
• Dùng 4 bát nước để sắc thuốc, cho đến khi chỉ còn khoảng 2 bát, chia thành 2 lần uống.

Dùng đều đặn trong 15 ngày để phục hồi tế bào gan hiệu quả.

Bài thuốc chữa nhiều bệnh về xương khớp hiệu quả

Thuốc bí kỳ nam có chứa các thành phần kháng viêm, tiêu viêm, giảm đau rất tốt cho người bị đau nhức xương cốt, viêm khớp, thấp khớp, bong gân, xương cốt tổn thương,…

Bài thuốc 7

• Nguyên liệu gồm: 40g kỳ nam kiến, 30g mỗi loại ngũ gia bì và cốt toái bổ, 20g rễ cây trinh nữ.
• Tất cả vị thuốc rửa sạch sẽ, để ráo nước, xếp vào bình thuỷ tinh.
• Đổ 1 lít rượu trắng 40 độ vào bình sao cho ngập kín các nguyên liệu, đậy kín và ngâm trong 10 ngày.

Mỗi ngày dùng 10ml rượu thuốc trước bữa ăn và chỉ uống 1 lần/ngày.

Bài thuốc 8

• Chuẩn bị: 40g bí kỳ nam, 20g rễ cây trinh nữ, 30g cốt toái bổ, 20g rễ trứng cuốc.
• Các loại thuốc rửa sạch sẽ, sắc cùng 500ml cho đến khi còn 200ml nước thuốc.

Một thang thuốc trên dùng hết cho 1 ngày, chia thành 2 lần uống trước bữa cơm chính 1 tiếng.

Bài thuốc 9

• 40g kỳ nam kiến, 30g ngũ gia bì, 20g rễ vú bò, 20g xuyên tiêu.
• Sắc 1 lít nước cùng thuốc trên lửa nhỏ cho đến khi cô đặc lại còn khoảng ⅓.

Trước 2 bữa ăn chính uống thuốc, dùng hết 1 thang/ngày.

Bài thuốc chữa đau bụng

Một trong những tác dụng cây bí kỳ nam được sử dụng phổ biến là chữa đau bụng, người bị lạnh bụng, tiêu chảy,…

Bài thuốc 10

• Uống thuốc gồm 60g kỳ nam kiến khô.
• Sắc thuốc lấy ½ bát con nước thuốc từ dược liệu.

Chia nước thuốc thành 2 phần và uống cách nhau 1 tiếng sẽ hết đau bụng hiệu quả.

Bài thuốc bồi bổ cho cơ thể

Những người mới ốm dậy, người thường xuyên ốm yếu, cơ thể mệt mỏi, suy nhược cơ thể, kém ăn, chán ăn, ăn không ngon ngủ không sâu có thể dùng loại thuốc này để bồi bổ cơ thể.

Bài thuốc 11

• Dùng 1kg cây tổ kiến đã phơi khô, nhúng qua nước sôi rồi sao vàng hạ thổ trên chảo cho đến khi chuyển sang màu vàng, mùi thơm dược liệu tỏa ra dễ chịu.
• Cho thảo dược vào bình, đổ rượu ngập lên trên, ngâm trong khoảng 1 tháng.

Mỗi lần uống 20ml trước bữa ăn chính, một ngày chỉ uống từ 1 – 2 lần. Rượu thuốc giúp bổ thận, kích thích cảm giác ăn ngon miệng, ngủ sâu giấc, phù hợp với người trên 45 tuổi.

Hướng dẫn làm bí kỳ nam ngâm rượu

Hầu hết mọi người khi thua mua được trái bí kỳ nam đều dùng để ngâm rượu thuốc bồi bổ sức khỏe, đặc biệt là dành cho cánh mày râu.

Cách ngâm rượu như sau:

• Chuẩn bị 1kg bí kỳ nam, 3 lít rượu nếp hoặc rượu gạo tẻ 40 độ loại ngon, 1 bình thuỷ tinh 5 lít.
• Sơ chế thảo dược sạch sẽ, để cho ráo nước, sao vàng hạ thổ cho đến khi có mùi thơm dịu nhẹ toả ra.
• Xếp thảo dược vào bình, đổ rượu vào bình đảm bảo phủ ngập kín nguyên liệu.
• Đậy kín bình và để ở nơi thoáng mát trong khoảng 1 tháng thì có thể dùng được.

Rượu thuốc phù hợp với nhiều lứa tuổi, tốt nhất là người trên 35 tuổi. Mỗi ngày chỉ nên uống từ 1 – 2 ly nhỏ trong bữa ăn chính, không nên lạm dụng.

Những lưu ý khi sử dụng cây tổ kiến

Bí kỳ nam là một dược liệu quý và có vô vàn tác dụng đối với sức khoẻ, nhưng khi sử dụng cũng cần phải chú ý những điều sau:

• Sử dụng thảo dược được chế biến đảm bảo chất lượng và an toàn vệ sinh để tốt cho sức khoẻ.
• Khi dùng rượu để ngâm thảo dược cần lựa chọn rượu chất lượng, an toàn, chỉ nên sử dụng loại rượu có nồng độ cồn 40 độ trở xuống.
• Không sử dụng rượu thuốc cho trẻ em, phụ nữ đang trong thai kỳ hoặc cho con bú bằng sữa mẹ.
• Liều lượng thảo dược được khuyên sử dụng là từ 6 – 12g/ mỗi ngày. Do trong thành phần có chất kháng sinh tự nhiên, việc lạm dụng có thể khiến cơ thể bị mẫn cảm với kháng sinh, dẫn đến việc điều trị các bệnh lý khác sau này gặp khó khăn.

Kỹ thuật cách trồng lan bí kỳ nam

Bên cạnh dùng để làm thuốc quý thì loại thảo dược này còn được nhiều người tìm mua về để làm cây cảnh trưng bày trong nhà vườn.

Rất nhiều người bày tỏ sự thích thú với loại dị thảo này, đặc biệt với phần thân phình to, các cành và lá cũng như hoa trắng rất giống với giống cây lan. Nhiều người gọi đây là cây hoa lan bí kỳ nam.

Tuy nhiên, với đặc thù cây chỉ mọc hoang ở vùng rừng núi Tây Nguyên và trong tự nhiên ngày càng hiếm nên thú chơi lan bí kỳ nam chưa được nhiều người biết đến.

Cách trồng bí kỳ nam như sau:

• Sau khi lấy toàn bộ cây ở trong tự nhiên về, để nguyên cây và rửa qua với nước.
• Sử dụng chậu có các lỗ hổng thoát khí bên dưới, rải sỏi đá vào chậu.
• Đặt cây lên sỏi để nó tự phát triển và ra rễ tự nhiên.

Cây bí kỳ nam mua ở đâu, giá bao nhiêu?

Với vô vàn công dụng cho sức khỏe, loại thảo dược này đang ngày càng khan hiếm do người dân thu hoạch quá mức trong tự nhiên.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều địa chỉ bán bí kỳ nam với các mức giá khác nhau, dao động từ 300.000 VNĐ đến 600.000 VNĐ/kg thảo dược khô.

Tuy nhiên với thực trạng thảo dược thật giả lẫn lộn như hiện nay thì việc tìm mua ở địa chỉ uy tín, đảm bảo là rất quan trọng. Đặc biệt là khi sử dụng trực tiếp thảo dược để chữa bệnh và bồi bổ sức khoẻ. Vậy nên mua bí kỳ nam ở đâu để đảm bảo nhất?

Trung tâm nghiên cứu và nuôi trồng dược liệu Vietfarm là thương hiệu uy tín nhất hiện nay, chuyên phân phối các sản phẩm dược liệu, vị thuốc quý hiếm.

Với sản phẩm bí kỳ nam, Vietfarm nuôi trồng và thu hoạch tại vườn dược liệu ở Đắk Lắk – là một trong hàng trăm vườn thảo dược đạt chuẩn GACP – WHO trong hệ thống.

Bí kỳ nam được thu hoạch và sơ chế theo dây chuyền hiện đại, khép kín theo công nghệ sấy khô đạt chuẩn CO – CQ tiên tiến nhất hiện nay.

Thành phẩm bí kỳ nam sấy khô có màu vân gỗ, mùi thơm dịu nhẹ, độ khô hoàn hảo, hoàn toàn không có kiến cư trú bên trong do đã trải qua quá trình sơ chế đạt chuẩn.

Sản phẩm được đóng gói bao bì sang trọng, có đầy đủ giấy tờ kiểm định chất lượng, nguồn gốc xuất xứ, đóng túi quy cách 1kg và túi 0.5kg.

Trên đây là những thông tin bổ ích về vị thuốc quý – dị thảo bí kỳ nam, thần dược cho nhiều sức khoẻ và 11 bài thuốc chữa bệnh hiệu quả. Để mua sản phẩm loại nhất phẩm, chất lượng cao và đảm bảo an toàn, khách hàng hãy đặt mua qua hệ thống của Vietfarm hoặc đến trực tiếp cửa hàng đại diện tại:

• Cơ sở TP. Hà Nội: Biệt thự B31, ngõ 70, Nguyễn Thị Định, Q.Thanh Xuân
• Cơ sở Tp. Hồ Chí Minh: 145 Hoa Lan, P.2. Q. Phú Nhuận
• Cơ sở Quảng Ninh: 116 Văn Lang, P. Hồng Gai, Tp. Hạ Long