Bạch giới tử

Ngày cập nhật: 09/04/2024 Biên tập viên: Nguyễn Quỳnh
5/5 - (1 bình chọn)

Bạch giới tử là loại hạt được phơi hoặc sấy khô của cây cải canh. Loại dược liệu này có vị cay, tính ấm có tác dụng lợi khí, hóa đờm, trừ hàn, ôn trung được sử dụng trong các bài thuốc trị chứng ho suyễn, viêm phế quản, đau nhức xương do phong hàn. Tuy nhiên vị thuốc này có thể gây ra một số kích ứng da hoặc ruột với một số người có cơ địa yếu. Nắm chắc được kiến thức của bạch giới tử dược liệu để sử dụng một cách hiệu quả nhất.

Thông tin tổng quan về bạch giới tử

Bạch giới tử hay còn được gọi là hồ giới, thục giới, thái chi, hạt cải trắng thuộc họ Cải, tên gọi khoa học là: Brassica Alba (L) Boiss hay Brassica a Juncea (L). Czem te Coss (Sinapis Juncea L.)

Tổng quan về bạch giới tử
Tổng quan về bạch giới tử
  • Mô tả đặc điểm: Lá bạch giới tử mọc so le so với cuống, hoa lưỡng tính mọc thành từng chùm, 4 lá dài, 4 cánh hoa xếp thành hình chữ thập. Bộ nhị trong hoa gồm có 2 tâm bì bầu thường 2 ô do một vách giả ngăn đôi. Trong quả có 4 – 6 hạt nhỏ có màu vàng nâu. Nếu nhìn kỹ sẽ thấy xuất hiện vân hình mạng rất nhỏ.
  • Phân bố: Bạch giới tử được trồng bằng hạt ở khắp mọi nơi. Người ta thường thu hoạch lấy rau để ăn vào mùa đông. Thu hoạch quả gài, lấy hạt để phơi khô trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 5.
  • Bộ phận sử dụng làm dược liệu: Hạt, thường lấy những hạt to, mập có mầu trắng là tốt nhất.
  • Chế biến: Sau khi thu hoạch hạt cho vào nước để rửa sạch, vớt bỏ những hạt nổi lên trên. Những hạt chìm thì mang đi phơi khô ngoài nắng hoặc mang sấy. Cho dược liệu vào chảo, sao nhỏ lửa tới khi thấy xuất hiện màu vàng sẫm và có mùi thơm bốc ra. Người bệnh có thể trộn dược liệu với nước hoặc đắp ngoài da.
  • Bảo quản: Bảo quản dược liệu trong lọ kín, tránh ấm, tránh ánh nắng trực tiếp.

Bạch giới tử có tác dụng gì?

Hàm lượng dược tính trong bạch giới tử được lưu truyền trong Y học cổ truyền và chứng minh qua những nghiên cứu dược lý hiện đại.

Bảng thống kê tác dụng của bạch giới tử theo y dược hiện đại và theo YHCT
Bảng thống kê tác dụng của bạch giới tử theo y dược hiện đại và theo YHCT

Các vị thuốc bạch giới tử dùng để chữa bệnh

Dưới đây Ts.Bs Nguyễn Thị Vân Anh, hiện đang giữ chức vụ Viện Nghiên cứu và phát triển Y dược học cổ truyền dân tộc sẽ chia sẻ một số vị thuốc bạch giới tử trong chữa bệnh.

Bài thuốc lưu thông các thứ bị đọng, tiêu viêm, giảm đau

  • Bài 1: Thuốc bột thái chi: thái chi 4g; hạt gấc, một dược, quế tâm, mộc hương mỗi thứ 12g. Đem tất cả các vị thuốc đem tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 4g hâm nóng cùng rượu trắng. Ngày uống 2 lần, dùng liên tục trong 1 tuần sẽ tiêu đờm, giảm đau nhức khớp do đàm trệ.
  • Bài 2: Khổng diên đơn. Bài thuốc gồm có cam toại, bạch giới tử, đại kích lấy lượng bằng nhau, rồi tán thành bột, nặn thành viên nhỏ. Mỗi lần lấy chừng 0,5 – 1g với nước sắc gừng tươi, uống sau khi ăn và trước khi đi ngủ giúp trị viêm màng phổi, xơ gan cổ trướng.
  • Bài 3: Bạch giới tử tán bột. Mỗi lần sử uống 5 – 8g với rượu nếp giúp tiêu đờm nghịch, điều trị nôn, ợ chua.

Bài thuốc bạch giới tử trừ độc, tiêu nhọt

  • Bài 1: Lấy lượng bằng nhau gồm có hạt cải trắng, hành ta nghiền nát thành bột. Cho hành củ vào trộn cho nhuyễn rồi đắp vào vùng bị nhọt hay nổi hạch. Kiên trì thực hiện mỗi ngày 1 lượt cho tới khi khỏi hẳn. Bài thuốc chữa lao hạch cực tốt.
  • Bài 2: Nghiền hạt cải trắng thành bột, thêm chút giấm rồi hòa đều, đắp vào vùng bị nhọt. Bài thuốc này chỉ hiệu quả trong trường hợp nhọt mới mọc.
  • Bài 3: Trị liệt thần kinh mặt: Lấy chừng 8 – 10g bạch giới tử nghiền với nước thành dạng nhũ tương, gói trong miếng gạc rồi đắp vào vùng liệt ở má. Sử dụng băng keo để cố định trong 6 – 10 tiếng. Cứ 10 ngày lại đắp 1 lần.
Lưu lại công thức chữa bệnh từ dược liệu
Lưu lại công thức chữa bệnh từ dược liệu

Bài thuốc trị viêm phổi, viêm phế quản ở trẻ nhỏ

  • Bài 1: 10g hạt cải trắng rửa sạch với nước muối loãng. Phơi khô dược liệu qua 1 nắng rồi tán thành bột mịn. Trộn đều bột dược liệu với bột mì và nước để làm bánh. Đắp hỗn hợp lên ngực trẻ, để qua đêm hoặc để 3 – 5 tiếng. Mỗi ngày sử dụng 2 lần cho tới khi bệnh giảm.
  • Bài 2: Lấy 100g dược liệu rửa sạch với nước muối loãng, phơi khô 1 nắng rồi tán thành bột mịn. Cho bột dược liệu vào bình thủy tinh đã khử trùng, đậy nắp và bảo quản nơi thoáng mát. Mỗi lần sử dụng lấy 35g bột dược liệu trộn với 90g bột mì trắng và nước làm thành bánh. Đắp hỗn hợp vào lưng trẻ trước khi đi ngủ và để qua đêm là tốt nhất. Mỗi tuần nên thực hiện 3 – 4 lần cho đến khi bệnh thuyên giảm.

Bài thuốc trị khí huyết tích tụ, bỉ thối, thực ẩm

  • Bài 1: Thang thuốc gồm sơn tra nhục, hoàng liên, liên kiều, nam tinh, la bặc tử, bạch giới tử, qua lâu, thạch hàm, hồ hoàng liên, phong hoa tiêu lấy lượng bằng nha. Mang tất cả tán thành bột mịn sau đó tẩm với nước gừng, tán thành viên. Mỗi lần sử dụng 8g pha cùng nước ấm uống, ăn vài trái hồ đào để đạt hiệu quả cao.
  • Bài 2: 120g bạch truật, 20g a ngùy; nga truật, tam lăng mỗi vị 80g; 100g bạch giới tử đem tán bột tất cả vị thuốc. Lấy a ngùy chưng với rượu sau đó hòa với thuốc bột nặn thành viên hoàn. Mỗi ngày bạn sử dụng 12 – 16g uống cùng với rượu để đẩy khí huyết tích tụ.

Phân biệt bạch giới tử với một số cây khác

Bạch giới tử dược liệu thường bị nhầm lẫn với một số dược liệu khác. Bạn có thể phân biệt dựa theo một số đặc điểm dưới đây:

  • Phân biệt với cây Giới tử hay còn gọi là cải bẹ xanh hay rau cải xanh. Cây này có tác dụng chữa ho, điều trị viêm khí quản ra mồ hôi, dùng ngoài dưới dạng cao dán có thể gây ra kích ứng da tại chỗ, ức chế dây thần kinh khiến đau nhức, lâu ngày có thể gây bỏng da.
  • Phân biệt với vị Hắc giới tử là hạt phơi khô của cây Brassica nigra Kocl. Vỏ hạt bạch giới tử có màu trắng hoặc hơi vàng, phần lớn có đường kính 2mm. Còn hạt giới tử có màu vàng sẫm, đường kính hạt nhỏ hơn chỉ rơi vào khoảng 1mm. Hạt hắc tử có màu đen hoặc màu đỏ nâu, đường kính phần lớn là 1mm.

Lưu ý, kiêng kỵ khi dùng hạt bạch giới tử

  • Dược liệu có tính ấm do vậy những người bị âm hư hỏa vượng cần thận trọng khi sử dụng. Tốt nhất trước khi sử dụng cần tham khảo thật kỹ ý kiến bác sĩ.
  • Trường hợp bị phù dương hư hỏa bốc lên hoặc phế kinh có nhiệt TUYỆT ĐỐI KHÔNG được sử dụng.
  • Thuốc có thể gây ra một số kích ứng ngoài da. Do vậy những người có cơ địa quá nhạy cảm không nên dùng bởi dễ bị dị ứng.
  • Nước sắc hạt bạch tử sinh ra chất hydroxide lưu huỳnh có thể kích thích nhu động ruột và gây tiêu chảy. Do vậy chỉ sử dụng với liều lượng nhỏ và vừa.
  • Đối tượng bị sốt nóng, yếu phổi, ho khan và sức đề kháng yếu không nên sử dụng.
  • Cần tìm tới địa chỉ uy tín để mua hạt bạch tử để tránh mua phải dược liệu giả, gây ảnh hưởng tới sức khỏe.

Bạch giới tử Vietfarm – dược liệu chất lượng, giá cả hợp lý

Hiện nay thị trường dược liệu tại Việt Nam nhiễu loạn về giá cả cũng như chất lượng. Vì vậy người dùng cần tìm hiểu kỹ địa chỉ phân phối để tránh mua phải sản phẩm kém chất lượng. Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng Dược liệu Vietfarm hiện là đơn vị phân phối dược liệu uy tín, là địa chỉ tin cậy để mua bạch giới tử chất lượng.

Bạch giới tử Vietfarm đảm bảo chất lượng
Bạch giới tử Vietfarm đảm bảo chất lượng
  • Nguồn gốc rõ ràng: Bạch giới tử Vietfarm được thu hái tại Vùng trồng đối tác đặt tại tỉnh Thâm Quyến – Trung Quốc. Quy trình nuôi trồng, sản xuất đạt tiêu chuẩn GACP – WHO.
  • Chất lượng số 1: Bạch giới tử đảm bảo 100% DƯỢC TÍNH TỰ NHIÊN, an toàn và lành tính khi sử dụng. Sản phẩm đạt chất lượng CO – CQ.
  • Giá cả hợp lý: Hiện bạch giới tử Vietfarm phân phối trên thị trường với giá: 110.000 vnđ/500g và 220.000 vnđ/kg. Sản phẩm được đóng gói túi zip đẹp mắt, tiện lợi. Có thể sử dụng là quà biếu, tặng bạn bè, người thân.

Trên đây là những thông tin về dược liệu bạch giới tử. Tác dụng của vị thuốc tùy thuộc vào cơ địa mỗi người. Do vậy, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đạt được hiệu quả tốt nhất.

TTUT, BSCKII Nguyễn Thị Nhuần

Chức vụ: Cố vấn chuyên môn

Học hàm/ học vị: BS.CKII

Nơi công tác: Bệnh viện YHCT Trung Ương

Đăng ký tư vấn với chuyên gia