Rau Chân Vịt: Tìm Hiểu Công Dụng Và Các Bài Thuốc Hiệu Quả

Rau chân vịt là thực phẩm không quá xa lạ trong các bữa ăn hàng ngày, tuy nhiên không phải ai cũng biết đến những tác dụng tuyệt vời của loại rau này với sức khỏe. Cùng theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi để được trang bị thêm những kiến thức bổ ích.

Giải đáp rau chân vịt là gì?

Rau chân vịt (trong tiếng anh là Selaginella Tamariscina Spring) còn được gọi là rau bina và cải bó xôi. Ngoài ra trong Đông y loại rau này có tên khác là hoàng dương thảo, linh chi thảo, thạch bá chi,… Cải bó xôi thuộc họ Dền, được trồng khá phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Nguồn gốc

Rau bina được biết là có nguồn gốc từ Ba Tư cổ đại (Iran hiện đại và các nước lân cận hiện nay). Hiện tại cũng chưa xác định được thời gian chính xác, nhưng loại rau này đã du nhập vào Ấn Độ và sau đó là Trung Quốc cổ đại. Vào cuối thế kỉ 12, rau chân vịt trở nên phổ biến ở Địa Trung Hải Ả Rập, cùng Tây Ba Nha và tiếp theo là Anh, Pháp, Hoa Kỳ.

Đặc trưng nổi bật

Đây là một loại cây thân thảo với chiều cao trung bình là từ 5 – 10cm, tối đa có thể vươn cao đến 30cm, mặc dù dễ gãy dập nhưng khá dễ trồng và chăm sóc. Đặc trưng của cải bó xôi là thân nhẵn, không có lông. Lá cây có màu xanh đậm với kích cỡ như chân vịt, tùy vào từng nơi trồng, tuy nhiên đa phần cuống lá khá nhỏ.

Phân bố rau chân vịt

Rau bina được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, thích hợp với khí hậu ôn đới mát mẻ, có khả năng chịu lạnh tốt. Chính vì vậy, khi về nước ta nó thường được trồng ở Đà Lạt và một số tỉnh miền núi phía Bắc.

Thành phần hóa học

Cải bó xôi là thực phẩm được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng nhằm bổ sung chất dinh dưỡng và các dưỡng chất cho cơ thể. Bởi thành phần của loại rau này rất đa dạng, gồm có:

• Vitamin và nhiều khoáng chất như vitamin A, K, D, C, B2, B6; omega 3.
• Theo nghiên cứu, trong loại rau này chứa hàm lượng vitamin K cao gấp 60 lần trứng vịt.
• Chứa magie, sắt, mangan, canxi.
• Ngoài ra, hàm lượng axit folic cao gấp 3 lần bông cải xanh.

Trong rau bina chứa ít đường, ít calo và chất béo nên giúp mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe con người. Bên cạnh đó, nó còn được sử dụng như một vị thuốc để phòng ngừa và chữa trị nhiều bệnh.

Rau chân vịt có tác dụng gì với sức khỏe con người?

Như đã nói, trong cải bó xôi chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe, cụ thể nó mang đến các tác dụng tuyệt vời sau đây:

Bổ sung dưỡng chất

Trong rau bina chứa rất nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe, giàu vitamin, omega 3, flavonoids và axit folic. Được biết đây đều là những dưỡng chất cần thiết với cơ thể nhưng thường thiếu trong bữa ăn hàng ngày. Đặc biệt, cải bó xôi rất tốt cho các bà mẹ trong giai đoạn đầu mang thai đang cần bổ sung sắt để không gây ra những ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Rau chân vịt cũng được đánh giá là rất tốt cho trẻ nhỏ trong thời kỳ ăn dặm.

Bạn sử dụng rau bina để chế biến thành những món ăn thường ngày là cách bổ sung dưỡng chất một cách tự nhiên nhất. Tuy nhiên, người dùng cũng nên thay đổi thường xuyên và thêm vào thực đơn để cơ thể luôn được khỏe mạnh.

Bảo vệ tim mạch, hạ huyết áp

Trong rau bina chứa một hàm lượng lớn vitamin A và C nên mang đến tác dụng bảo vệ tim mạch, giảm nguy cơ bị suy tim và phòng ngừa xơ vữa động mạch rất tốt. Đồng thời hàm lượng vitamin K có trong cải bó xôi còn giúp làm giảm hàm lượng natri trong cơ thể. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh cao huyết áp. Chính vì vậy, các bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh tim mạch hoặc cao huyết áp thường được các bác sĩ khuyên nên sử dụng loại rau này.

Cách đơn giản nhất là bạn chế biến cải bó xôi thành các món ăn hàng ngày để sử dụng. Ngoài ra, theo Đông y cũng có bài thuốc hỗ trợ bệnh suy tim là chuẩn bị 150g lá dây chùm bao, 250g rau chân vịt, cùng 5g cam thảo. Sau đó, người bệnh đem sao, tán nhuyễn, rồi uống cùng với nước nguội.

Cải bó xôi giúp ngăn ngừa rụng tóc

Thiếu sắt là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm rụng tóc. Các trường hợp bị bệnh do nguyên nhân này có thể ăn thêm rau bina để nhanh chóng bổ sung lượng sắt mà cơ thể đang thiếu hụt và làm giảm số lượng tóc gãy rụng.

Ngoài ra, các loại vitamin và khoáng chất phong phú trong rau chân vịt còn hỗ trợ bảo vệ mái tóc trở nên óng mượt và chắc khỏe hơn.

Rau chân vịt tốt cho xương khớp, ngăn ngừa bệnh loãng xương

Vitamin K, magie, canxi có trong rau bina giúp bảo vệ hệ xương khớp được phát triển khỏe mạnh và kích thích xương phát triển. Đối với trẻ nhỏ, cải bó xôi hỗ trợ hệ xương khớp chắc khỏe và giúp tăng chiều cao. Còn với người cao tuổi thì loại rau này mang đến tác dụng ngăn ngừa bệnh loãng xương và các bệnh về xương khớp. Hơn nữa, dùng rau chân vịt sẽ tăng độ chắc chắn của chân răng và ngăn ngừa chảy máu chân răng với hàm lượng vitamin C dồi dào.

Bảo vệ mắt, tăng cường thị lực

Rau bina chứa nhiều carotenoid và lutein có tác dụng bảo vệ mắt, cũng như tăng cường thị lực. Đồng thời giúp ngăn ngừa và cải thiện các bệnh về mắt như loét giác mạc, khô mắt, đục thủy tinh thể, trị chứng thoái hóa điểm vàng, quáng gà,…

Cách sử dụng cũng tương đối đơn giản, bạn chỉ cần dùng 2 – 3 ly nước ép cải bó xôi/tuần để bảo vệ đôi mắt sáng. Bài thuốc chữa vàng mắt và vàng da sử dụng 30g rau chân vịt đun cùng 400ml nước, sau đó chia ra làm 2 lần uống.

Kháng viêm, ngăn ngừa ung thư

Trong rau chân vịt có hàm lượng carotenoid cao nên có tác dụng chống lại các gốc tự do gây ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tiền liệt. Bên cạnh đó, thành phần này còn giúp làm chậm quá trình phát triển khối u tại cổ tử cung, ung thư vú và buồng trứng.

Ngoài ra, các chất dinh dưỡng khác có trong rau chân vịt còn mang lại hiệu quả chống viêm và giúp làm lành nhanh các vết thương ngoài da.

Kích thích hệ tiêu hóa

Hàm lượng chất xơ có trong rau bina rất tốt cho hệ tiêu hóa, vừa kích thích hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, lại làm sạch đường ruột và trị táo bón. Đặc biệt nếu các bố mẹ thường xuyên cho trẻ nhỏ ăn cải bó xôi còn giúp cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất, từ đó ngăn chứng khó tiêu.

Bài thuốc trị táo bón và viêm cấp đường tiêu hóa tương đối đơn giản. Theo đó, bạn chỉ cần chuẩn bị 100g cải bó xôi đun với 3 bát nước và một ít muối, đến khi cạn còn 1 bát thì tắt bếp. Người lớn uống 1 lần vào buổi trưa, còn trẻ em chia ra thành 2 lần sáng, tối để nhuận tràng và nhanh làm sạch hệ tiêu hóa. Với phương pháp này, hiệu quả bạn mong muốn sẽ thấy ngay sau đó, vì vậy bạn cần tránh thời điểm bận công việc hoặc đi làm.

Rau chân vịt bổ máu

Cải bó xôi chứa một hàm lượng sắt dồi dào nên có khả năng mang đến công dụng bổ máu. Ngoài ra, trong cải bó xôi còn chứa vitamin C và D, từ đó giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn, từ đó cải thiện tình trạng thiếu máu hiệu quả.

Giảm nguy cơ béo phì

Một lợi ích khác “ông vua” của các loại rau này đem đến chính là kiểm soát cân nặng vô cùng hiệu quả. Bởi hàm lượng chất xơ lớn, đồng thời các khoáng chất trong cơ thể cũng giúp cân bằng axit béo, đường, tinh bột trong cơ thể. Bên cạnh đó, bạn nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để tăng hiệu quả giảm cân, điển hình là các bài tập như đạp xe tập thể dục hay chạy trên máy chạy thể dục.

Phòng chống bệnh tiểu đường

Lượng chất đạm dồi dào trong rau bina có công dụng chống lại các kháng thể insulin và kiềm chế kháng thể này một cách hợp lý. Bên cạnh đó, trong rau bina còn chứa lipoyl lysine – một chất giúp chống oxy hóa mỡ và ngăn chặn bệnh tiểu đường hiệu quả.

Tốt cho hệ thần kinh

Cải bó xôi khi kết hợp cùng quả bơ sẽ đem đến cho bạn một thức uống hỗ trợ hệ thần kinh rất tốt, đặc biệt là những người trong độ tuổi trung niên. Bởi hàm lượng lutein trong cả hai thực phẩm này tương đối cao, trong khi cơ thể chúng ta không thể tự tạo ra được, vì vậy đây chính là cách bổ sung tốt nhất.

Rau chân vịt giúp ngăn ngừa hen suyễn

Trong rau chân vịt chứa một nguồn beta-carotene dồi dào. Khi chất này đi vào cơ thể sẽ giúp cơ thể hấp thu và chuyển hóa thành vitamin A, từ đó hỗ trợ ngăn ngừa và giảm mức độ nghiêm trọng của các cơn hen suyễn.

Làm đẹp da

Rau chân vịt có tác dụng gì với việc làm đẹp đang là vấn đề rất nhiều chị em quan tâm đến. Được biết thành phần kẽm và vitamin A trong rau có công dụng giúp kiểm soát hoạt động của tuyến bã nhờn, ngăn ngừa mụn trứng cá và mang đến cho bạn một làn da mịn màng không tì vết.

Đặc biệt là cải bó xôi còn cung cấp nhiều vitamin C cho cơ thể. Hơn nữa, chất này còn giúp cải thiện khả năng miễn dịch, diệt khuẩn, đồng thời chống oxy hóa và kích thích sản sinh collagen để làn da luôn duy trì được độ đàn hồi, săn chắc theo thời gian.

Rau bina giúp cải thiện tình trạng rối loạn đông máu

Những bệnh nhân mắc chứng rối loạn đông máu được các chuyên gia khuyến cáo nên thường xuyên sử dụng rau chân vịt. Bởi trong thực phẩm này chứa nhiều vitamin K, đây là loại vitamin giúp tăng cường sản xuất prothrombin. Chất này giúp làm đông máu nhanh hơn và ngăn chặn tình trạng chảy máu quá mức.

Chống viêm loét dạ dày

Các nghiên cứu cho thấy, hoạt chất glycolipid ở trong rau chân vịt có thể giúp bảo vệ lớp màng nhầy bên trong dạ dày, đồng thời hỗ trợ kháng viêm, ngăn ngừa, cũng như hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày tá tràng.

Tốt cho phụ nữ mang thai

Rau bina sở hữu một hàm lượng folate dồi dào, do đó có thể giúp phát triển hoàn thiện hệ thần kinh cho thai nhi, đồng thời giúp làm giảm nguy cơ trẻ bị dị tật ống thần kinh. Bên cạnh đó, loại rau cũng chứa rất nhiều sắt nên có thể mang đến công dụng là kích thích tái tạo hồng cầu, cũng như ngăn ngừa chứng thiếu máu trong suốt thai kỳ.

Cách chế biến rau bina thành các món ăn ngon

Để nhận được nhiều giá trị dinh dưỡng nhất từ rau chân vịt, bạn có thể tham khảo cách làm một số món ăn dưới đây, rồi thêm vào thực đơn của mình.

Rau chân vịt luộc

Cải bó xôi mang hấp hoặc luộc là lựa chọn hoàn hảo cho những ai đang muốn giảm cân. Đây chắc chắn là món ăn giàu chất xơ, vitamin và đạm nên vừa có khả năng giúp bạn lo lâu, vừa chứa ít calo. Hơn nữa, một số nghiên cứu chỉ ra khi rau bina được đun nóng lên sẽ mang đến hàm lượng sắt cao hơn so với khi ăn sống. Rau bina cũng chứa một hàm lượng lớn axit oxalic cao nên sẽ liên kết với canxi gây khó tiêu hóa. Chính vì vậy, cách đơn giản nhất để làm hàm lượng các chất dinh dưỡng của rau bina dễ tiêu hóa hơn là luộc hoặc hấp rau chân vịt.

Chuẩn bị nguyên liệu gồm: 500g cải bó xôi, 3 tép tỏi, 2 thìa nhỏ tương miso, 2 thìa nhỏ tương ớt của Hàn, 2 thìa nhỏ vừng rang và thìa nhỏ dầu vừng.

Cách chế biến:

• Rau bina mang cắt gốc rồi rửa cho thật sạch.
• Đun nước sôi, sau đó thêm 1 thìa muối nhỏ vào và thả rau luộc trong vòng 1 phút rồi vớt ra.
• Cho rau chân vịt vào ngâm trong nước lạnh cùng với 1 vài viên đá để rau luôn giữ được độ tươi xanh.
• Lấy tay bóp nhẹ để loại bỏ sạch sẽ nước trong rau, sau đó cho vào tô đựng.
• Cho các gia vị đã chuẩn bị phía trên vào trộn đều và để trong khoảng 15 phút để rau ngấm.
• Cuối cùng dọn lên đĩa, trang trí và thưởng thức món ăn.

Rau chân vịt chiên

Chuẩn bị nguyên liệu gồm: 1 bó rau chân vịt, 100g bột mì, ½ củ hành tây, cùng một chút muối và dầu ăn.

Cách chế biến:

• Cải bó xôi bạn bỏ đi phần gốc, rửa thật sạch rồi thái khúc ngắn khoảng 3 – 4cm.
• Hành tây đem rửa sạch, bóc vỏ và thái thành các lát mỏng.
• Cho rau chân vịt và hành tây vào một bát lớn, sau đó thêm chút muối cùng 100g bột mì vào trộn thật đều.
• Từ từ thêm khoảng nửa cốc nước lọc vào, đeo găng tay và trộn đều hỗn hợp lên.
• Cho hỗn hợp này vào chảo chiên mỏng đến khi vàng đều thì cho ra một đĩa có lót giấy thấm dầu.

Cơm thịt bò trộn rau chân vịt

Chuẩn bị nguyên liệu gồm: 1 bó rau bina đã nhặt và rửa sạch, 1 – 2 bát con gạo nấu chín, 450g bò thăn ướp chút muối, hạt tiêu. Cùng các gia vị là 1 thìa canh dầu ăn, 2 – 3 tép tỏi băm, 3 thìa canh tương ớt Hàn Quốc, 1 thìa canh dầu xì dầu, 1 thìa canh đường, 3 thìa canh nước lọc và vừng rang.

Cách chế biến:

• Bạn phi thơm hành tỏi băm trong chảo, sau đó thêm tương ớt vào.
• Tiếp theo lần lượt thêm xì dầu, đường, nước lọc và đun đến khi các thành phần tan đều vào nhau, sệt lại. Cuối cùng cho vừng rang vào rồi tắt bếp.
• Cho dầu ăn vào chảo, đợi đến khi thật nóng thì cho miếng thịt vào để áp chảo. Còn rau cho sang một chảo khác xào giòn.
• Thịt mang thái mỏng, cho vào bát tô cùng cơm, rưới nước sốt rồi thưởng thức.

Rau chân vịt xào

Chuẩn bị nguyên liệu gồm: 500g cải bó xôi, một vài tép tỏi, dầu ăn và dầu hào.

Cách chế biến:

• Rau đem rửa sạch rồi cắt thật ngắn và để cho ráo nước.
• Tỏi đập dập, phi thơm sau đó cho chân vịt vào xào nóng lên.
• Nêm 1 thìa canh dầu hào rồi đảo nhanh tay cho cải được chín mềm và ngấm gia vị.
• Cuối cùng tắt lửa và bày thức ăn ra đĩa và trang trí.

Salad cải bó xôi

Những ngọn cải bó xôi baby thường rất được yêu thích trong việc dùng làm các món salad thơm ngon không qua chiên xào, vì vậy phù hợp cho những người muốn giảm cân lành mạnh. Bên cạnh đó, theo nghiên cứu rau bina sống chứa rất nhiều kali và vitamin C.

Một trong những cách phổ biến nhất để thêm rau chân vịt sống vào chế độ ăn uống chính là làm salad. Theo đó bạn chỉ cần sơ chế rau cải bó xôi baby, sau đó thêm hành tây, cà chua, trứng luộc (hoặc thịt bò nước, cá ngừ áp chảo, cá hồi áp chảo,…). Từ đó tạo nên một món ăn thơm ngon

Làm sinh tố

Nước sinh tố từ cải bó xôi là một cách giúp mọi người bổ sung nhiều rau xanh nước trong cơ thể. Đặc biệt là các khoáng chất và vitamin có trong siêu thực phẩm lá xanh đậm này sẽ giúp món sinh tố trở thành lựa chọn hàng đầu để làm đẹp da, cũng như ngăn ngừa quá trình lão hóa. Các bạn nên sử dụng sinh tố rau chân vịt đều đặn hàng ngày để tận dụng được nguồn chất xơ quý giá.

Ngoài rau bina, các bạn cũng có thể thêm vào nhiều nguyên liệu khác nhằm giúp thức uống ngon và bổ sung thêm cho cơ thể nhiều dưỡng chất khác nhau, tiêu biểu gồm có chuối, dứa, xoài, hay dưa hấu,…

Lưu ý trong khi sử dụng rau chân vịt

Mặc dù được gọi là “siêu thực phẩm” nhưng để đảm bảo an toàn và đạt những lợi ích tốt nhất, bạn cũng cần chế biến đúng và lưu ý một số vấn đề dưới đây trong quá trình sử dụng.

Liều dùng

Mỗi đối tượng với lứa tuổi và tình trạng sức khỏe khác nhau sẽ được khuyến nghị lượng cải bó xôi khác nhau. Chính vì vậy, bạn nên xin ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ để được tư vấn lượng rau thích hợp nhất mỗi lần sử dụng.

Tác dụng phụ

Rau bina tương đối an toàn và lành tính với hầu hết mọi đối tượng. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể gặp một số tác dụng phụ xấu như ngứa da, sưng môi, khó thở, sưng môi,… trong trường hợp dị ứng với loại rau này.

Đối tượng cần thận trọng

Nếu bạn thuộc một hoặc nhiều nhóm đối tượng sau đây thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng rau chân vịt:

• Phụ nữ đang cho con bú hoặc trong thời kỳ mang thai.
• Người đang sử dụng thuốc Tây, thuốc thảo dược hay bất cứ sản phẩm bổ sung nào.
• Người quá mẫn cảm với các thành phần có trong loại rau này.
• Người bệnh đang điều trị bệnh tiểu đường.
• Trường hợp mắc bệnh thận hoặc gặp các vấn đề sức khỏe khác.
• Đối tượng vừa mới làm phẫu thuật xong hoặc đang chuẩn bị làm phẫu thuật.

Chống chỉ định

Loại rau này tuyệt đối không sử dụng cho người bị dị ứng với cải bó xôi và trẻ sơ sinh dưới 4 tháng tuổi.

Tương tác thuốc

Rau bina có thể tương tác với một số nhóm thuốc phía sau đây:

• Thuốc trị bệnh tiểu đường: Nếu sử dụng rau chân vịt chung với thuốc trị bệnh tiểu đường có thể làm lượng đường trong máu giảm xuống thấp quá mức cho phép. Dùng chúng cùng nhau thì bạn chỉ nên ăn với lượng nhỏ và theo dõi chặt chẽ cả quá trình để phòng tình huống xấu xảy ra.
• Thuốc Warfarin: Đây là thuốc sử dụng để làm chậm quá trình đông máu. Còn trong cải bó xôi chứa một lượng khá lớn vitamin K, chính vì vậy nó có thể làm giảm tác dụng phụ của thuốc nếu sử dụng trong thời gian đang điều trị với thuốc Warfarin.

Ngoài ra, rau bina cũng có thể tương tác với một số loại thực phẩm chức năng và thảo dược khác. Chính vì vậy, bạn nên trao đổi thêm với bác sĩ về vấn đề này để được cung cấp những thông tin hữu ích nhất.

Lưu ý lựa chọn và chế biến rau

• Lựa chọn loại rau sạch, không phun thuốc đảm bảo an toàn để sử dụng.
• Rửa rau nhiều lần với nước trước khi chế biến. Trong quá trình rửa, bạn cần chú ý nhẹ tay bởi rau chân vịt khá mềm nên dễ bị dập nát.
• Không ăn rau nếu rau có biểu hiện hư thối, nát.
• Với rau bina bạn chỉ nên nấu vừa chín tới, còn nếu đun nấu lâu ở nhiệt độ cao có thể gây thất thoát 1 lượng lớn chất dinh dưỡng có trong rau.
• Không sử dụng rau chân vịt chế biến chung với hải sản.
• Các món ăn từ cải bó xôi khi chế biến xong thì bạn nên ăn ngay, tránh để lâu làm mất đi chất dinh dưỡng.
• Nếu muốn bảo quản rau được lâu, bạn nên giữ nguyên rau còn khô ráo vào bịch ni lông hoặc giấy báo rồi đưa vào ngăn mát của tủ lạnh. Với cách này, bạn có thể dùng trong vòng 1 – 2 ngày sau đó.

Mong rằng với những thông tin chúng tôi cung cấp trên đây đã giúp bạn hiểu thêm, đồng thời biết được những tác dụng tốt và giá trị dinh dưỡng tuyệt vời mà rau chân vịt mang lại. Ngoài ra, nếu cần hỗ trợ thêm bất kỳ vấn đề nào khác liên quan, hãy để lại lời nhắn ngay phía dưới đây.