Đông trùng hạ thảo: Thành phần, công dụng và cách dùng hiệu quả nhất
Ngày cập nhật:
22/04/2024
Biên tập viên:
Nguyễn Quỳnh
Đông trùng hạ thảo được mệnh danh là “vàng mềm” Tây Tạng với những công dụng “thần kỳ” cho sức khỏe, được hàng triệu người săn tìm và sử dụng. Vậy loại “biệt dược tiền tỷ” này có những công dụng gì? Cách dùng ra sao? Giá cả thế nào? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin đầy đủ nhất về đông trùng hạ thảo.
Đông trùng hạ thảo là gì?
Đông trùng hạ thảo là loại dược liệu đặc biệt nhất trên thế giới, xuất hiện tại những cao nguyên của vùng Tây Tạng với độ cao cách mặt biển từ 3000 đến 5000 mét. Theo nghiên cứu, chỉ duy nhất vùng đất này sở hữu khí hậu và môi trường thuận lợi nhất để tạo ra đông trùng hạ thảo tự nhiên.
Hiện nay các nhà khoa học đã tìm thấy hơn 500 loại trùng thảo. Thế nhưng chỉ có duy nhất một loại có tên khoa học là Cordyceps Sinensis có thể phát triển thành đông trùng hạ thảo.
Giải đáp thắc mắc đông trùng hạ thảo được hình thành như thế nào?
Đông trùng hạ thảo có quá trình hình thành vô cùng đặc biệt và phức tạp. Ở Tây Tạng, loại dược liệu này được gọi với cái tên là Yartsa gunbu có nghĩa là “sâu mùa đông, cỏ mùa hè”. Sở dĩ có cái tên như vậy là bởi đông trùng hạ thảo bắt nguồn từ một loài sâu bướm bị nhiễm nấm, sau đó trải qua quá trình biến đổi phức tạp để tạo thành loại dược liệu mọc lên từ lòng đất. Quá trình ấy cụ thể như sau:
Tại các cao nguyên của Tây Tạng có một loại ấu trùng đặc biệt, chúng nằm ẩn mình dưới lòng đất để giữ ấm và ăn rễ cây để phát triển thành bướm.
Trong số đó sẽ có những ấu trùng bị nhiễm phải loại nấm Cordyceps Sinensis. Lúc này chủng nấm sẽ phát triển ký sinh bên trong ấu trùng, hút dinh dưỡng từ sâu non để phát triển.
Vào mùa đông, ấu trùng nhiễm nấm tiến vào kỳ nghỉ đông. Lúc này chúng được gọi là đông trùng. Đây là giai đoạn tiền thân để tạo nên dược liệu “vàng mềm” Tây Tạng. Chính vì thế, nhiều người còn gọi dược liệu này là con đông trùng hạ thảo.
Sau vài tuần ngủ đông dưới lòng đất, ấu trùng sẽ chết đi do sự xâm chiếm của nấm ký sinh trùng. Lúc này hình dạng bên ngoài của sâu bướm vẫn còn giữ nguyên, nhưng bên trong thân thể đã cứng lại như xác ướp.
Khi bước sang mùa xuân, các loài động vật sẽ kết thúc kỳ ngủ đông. Khi đó, nấm ký sinh trùng bên trong sâu bướm phát triển thành quả thể, thoát ra khỏi vật chủ và dần nhô lên từ mặt đất.
Toàn bộ phần thân sâu bướm bên trong lòng đất và quả thể nấm mọc lên phía trên được gọi là đông trùng hạ thảo.
Chính vì sự hình thành rất đặc biệt và phức tạp này, nên đông trùng hạ thảo tự nhiên vô cùng khan hiếm và quý giá.
Những thành phần dưỡng chất có trong đông trùng hạ thảo
Sở dĩ đông trùng hạ thảo có được những công dụng kỳ diệu là nhờ vào thành phần dưỡng chất vượt trội có trong loại dược liệu này. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học về đông trùng hạ thảo cho thấy, trong loại “biệt dược tiền tỷ” này có chứa tới 17 – 19 loại axit amin, cùng hàng trăm nguyên tố vi lượng, rất nhiều loại vitamin như A, E, C, K, B12… và chất D-mannitol với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe.
Ngoài ra, trong dược liệu này còn chứa hàm lượng lớn các chất như cordycepin, cordiceptic acid, hydroxyethyl – adenosine, adenosine… đều có nhiều tác dụng chữa bệnh. Bên cạnh đó, Đông trùng hạ thảo còn chứa nhóm thành phần HEAA quý giá rất khó tìm được ở những dược liệu khác.
Trong thành phần của đông trùng hạ thảo còn có khoảng 20 – 30% là protein, chất béo chiếm 8%, đường mannitol và nhiều dưỡng chất khác giúp bồi bổ sức khỏe toàn diện.
Phân loại đông trùng hạ thảo
Hiện nay có thể phân chia đông trùng hạ thảo thành 2 loại chính, tương ứng với quá trình hình thành của chúng, bao gồm:
Đông trùng hạ thảo thiên nhiên
Đây là loại đông trùng hạ thảo quý giá nhất, tuy nhiên vô cùng khan hiếm và đắt đỏ. Loại đông trùng hạ thảo này chỉ có duy nhất tại các cao nguyên của Tây Tạng với số lượng ít, được hình thành tự nhiên, không có sự can thiệp của con người. Hiện nay, đông trùng hạ thảo tự nhiên của Tây Tạng được giao bán nhiều trên mạng internet. Tuy nhiên cần rất thận trọng, bởi sự khan hiếm của dược liệu này dẫn tới tình trạng hàng giả tràn lan.
Đông trùng hạ thảo nuôi cấy
Với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại, đông trùng hạ thảo đã được nuôi cấy thành công trong môi trường được thiết lập đặc biệt. Đông trùng hạ thảo nếu được nuôi cấy đúng kỹ thuật cùng công nghệ cao có thể đạt được khoảng 70% thành phần dưỡng chất như đông trùng hạ thảo tự nhiên mà giá thành lại rẻ hơn rất nhiều. Đây là loại đông trùng hạ thảo phổ biến nhất trên thị trường hiện nay.
Tác dụng của đông trùng hạ thảo
Sở dĩ đông trùng hạ thảo được hàng triệu người săn tìm và lựa chọn là bởi chúng mang lại những công dụng “thần kỳ” cho sức khỏe. Cùng khám phá những công dụng tuyệt vời của “biệt dược tiền tỷ” này dưới đây:
Công dụng của đông trùng hạ thảo trong bồi bổ sức khỏe
Với thành phần dưỡng chất vượt trội gồm hàm lượng lớn các axit amin, vitamin, nguyên tố vi lượng, protein… đông trùng hạ thảo giúp bồi bổ sức khỏe hiệu quả, chống suy nhược cơ thể, đặc biệt phù hợp với những người sức khỏe yếu, mới ốm dậy…
Sử dụng đông trùng hạ thảo giúp cải thiện nhanh chóng tình trạng mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, chán ăn, suy nhược cơ thể. Sau một thời gian sử dụng, da dẻ sẽ hồng hào hơn, sắc mặt tươi tắn, cơ thể khỏe mạnh, tinh thần minh mẫn.
Nâng cao hệ miễn dịch
Trong đông trùng hạ thảo có chứa một lượng lớn selen, một hoạt chất giữ vai trò quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể phòng ngừa bệnh tật.
Ngoài ra trong dược liệu này còn có hàm lượng cao vitamin A, C, E đều có tác dụng hỗ trợ rất tốt trong việc cải thiện hệ miễn dịch, ngăn chặn sự tấn công của các loại virus, vi khuẩn.
Hỗ trợ cải thiện và tăng cường sinh lý nam
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh khả năng cải thiện sinh lý nam giới của đông trùng hạ thảo. Các thành phần hóa học có trong dược liệu này giúp hỗ trợ điều trị hiệu quả các chứng bệnh như yếu sinh lý, xuất tinh sớm, rối loạn cương dương, suy giảm ham muốn tình dục…
Đông đảo nam giới đã sử dụng đông trùng hạ thảo ngâm rượu để cải thiện sức khỏe sinh lý thu được hiệu quả rất tốt.
Hoạt chất trong đông trùng hạ thảo giúp giảm lượng cholesterol trong máu
Ngày nay chế độ ăn uống giàu chất béo, ít vận động của đại đa số người dân khiến cho lượng cholesterol xấu trong máu tăng cao. Điều này khiến cơ thể phải đối mặt với nhiều nguy cơ bệnh tật như: tim mạch, huyết áp, tiểu đường, béo phì, xơ vữa động mạch…
Sử dụng đông trùng hạ thảo sẽ giúp loại bỏ các cholesterol xấu gây hại sức khỏe, tăng cường lưu thông máu, ổn định huyết áp, phòng ngừa nhiều loại bệnh tật nguy hiểm.
Điều hòa nội tiết tố
Phụ nữ ở độ tuổi ngoài 30, đặc biệt là thời kỳ tiền mãn kinh, hoặc bị căng thẳng thần kinh… phải đối mặt với tình trạng rối loạn nội tiết tố gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như sạm da, nám, tàn nhang, rụng tóc, bốc hỏa, rối loạn kinh nguyệt, cùng nhiều bệnh lý khác…
Sử dụng đông trùng hạ thảo có tác dụng điều hòa nội tiết tố nữ, kích thích cơ thể tăng cường sản sinh estrogen, giúp chị em duy trì sức khỏe, sắc đẹp, cải thiện ham muốn tình dục.
Ổn định đường huyết
Ngày nay tỉ lệ người mắc bệnh tiểu đường ngày càng tăng cao, do chế độ ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi không khoa học. Bệnh tiểu đường có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe và khiến người bệnh phải ăn uống kiêng khem nghiêm ngặt.
Nghiên cứu đã cho thấy rằng, việc sử dụng đông trùng hạ thảo giúp ổn định đường huyết hiệu quả, ngăn chặn biến chứng tiểu đường. Khảo sát được thực hiện trên hàng nghìn bệnh nhân tiểu đường cho thấy, có tới 90% người sử dụng đông trùng hạ thảo có chỉ số đường huyết ổn định hơn, hiệu quả điều trị tăng cao.
Hỗ trợ điều trị hiệu quả các bệnh tim mạch
Trong đông trùng hạ thảo có chứa hoạt chất D-manitol có tác dụng ổn định nhịp tim, tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ hiệu quả hệ tim mạch. Ngoài ra, hoạt chất này còn có tác dụng ngăn chặn cholesterol xấu, là nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh tim mạch.
Sử dụng đông trùng hạ thảo tự nhiên còn mang lại tác dụng phòng chống đột quỵ, tắc nghẽn mạch máu, viêm cơ tim.
Dược liệu này chính là giải pháp hiệu quả giúp người trung niên và cao tuổi có được trái tim khỏe mạnh và cơ thể dẻo dai.
Hỗ trợ tăng cường chức năng thận
Nghiên cứu cho thấy rằng, trong đông trùng hạ thảo có chứa những hoạt chất có tác dụng tăng cường chức năng thận, hỗ trợ điều trị hiệu quả cho các trường hợp suy giảm chức năng thận.
Ngoài ra, dược liệu này cũng có công dụng phòng ngừa các căn bệnh như suy thận mãn tính, sỏi thận…
Với những trường hợp thận yếu, có thể sử dụng đông trùng hạ thảo để hỗ trợ cải thiện chức năng thận hiệu quả.
Công dụng của đông trùng hạ thảo trong làm đẹp
Ngoài những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, đông trùng hạ thảo còn có tác dụng rất tốt đối với nhan sắc.
Với thành phần nhiều loại dưỡng chất có lợi, cùng hàm lượng lớn các vitamin hữu ích, đông trùng hạ thảo giúp cải thiện tích cực tình trạng nám da, làm mờ nếp nhăn, loại bỏ tàn nhang.
Ngoài ra, dược liệu này còn giúp làm chậm quá trình lão hóa, giúp duy trì nhan sắc trẻ trung cho chị em.
Đông trùng hạ thảo giúp kích thích sản sinh nội tiết tố nữ estrogen, nhờ đó làm chậm thời gian mãn kinh. Nhờ đó chị em duy trì được tuổi thanh xuân lâu dài và hạn chế những triệu chứng khó chịu trong thời kỳ tiền mãn kinh.
Phòng chống căn bệnh ung thư
Ngày nay tỉ lệ người mắc bệnh ung thư ngày một gia tăng, trong khi đó chưa thực có những loại thuốc đặc trị hiệu quả cho căn bệnh này, dẫn đến tỉ lệ tử vong lớn.
Đông trùng hạ thảo với thành phần dưỡng chất dồi dào giúp duy trì cơ thể khỏe mạnh, làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Với người đã mắc bệnh, sử dụng đông trùng hạ thảo giúp tăng cường thể trạng để chống chọi lại bệnh tật, làm chậm quá trình phát triển của các tế bào ung thư, hỗ trợ làm giảm kích thước khối u trong cơ thể.
Sử dụng đông trùng hạ thảo có gây ra tác dụng phụ nào không? Đối tượng nào không nên dùng
Mặc dù là loại thảo dược có vô vàn công dụng với sức khỏe. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người băn khoăn về việc đông trùng hạ thảo có tác dụng phụ không. Theo các chuyên gia, đông trùng hạ thảo là dược liệu khá lành tính. Nếu sử dụng đúng cách theo chỉ dẫn của bác sĩ, cùng liều lượng hợp lý thì hoàn toàn đảm bảo tính an toàn, rất hiếm khi ghi nhận tác dụng phụ nguy hiểm.
Tuy nhiên loại dược liệu này cũng được khuyên không nên sử dụng với một số trường hợp như:
- Trẻ nhỏ dưới 6 tuổi có cơ địa nhạy cảm. Nếu sử dụng có thể gây ra một số triệu chứng tiêu chảy, mẩn ngứa, chán ăn…
- Người đang sốt cao, cảm lạnh, ho không nên sử dụng bởi có thể làm tình trạng sốt trầm trọng hơn.
- Phụ nữ mang thai có cơ địa nhạy cảm cũng không nên sử dụng loại dược liệu này.
- Người bị rối loạn đông máu không nên sử dụng đông trùng hạ thảo, bởi hoạt chất cordyceps có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
- Người chuẩn bị phẫu thuật cũng được khuyến cáo ngừng sử dụng đông trùng hạ thảo trong ít nhất 2 tuần để phòng ngừa nguy cơ chảy máu trong phẫu thuật.
- Những người mắc các bệnh tự miễn như lupus, viêm đa khớp dạng thấp… không nên sử dụng. Bởi đông trùng hạ thảo có tác dụng tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch, có thể dẫn tới các triệu chứng bệnh nặng hơn.
Cách sử dụng đông trùng hạ thảo hiệu quả nhất
Để phát huy tối đa hiệu quả của đông trùng hạ thảo có thể sử dụng theo nhiều cách khác nhau. Tùy vào điều kiện cụ thể mà bạn có thể áp dụng phương pháp phù hợp nhất với bản thân.
Dùng đông trùng hạ thảo pha trà uống
Đây là cách sử dụng đơn giản và được nhiều người áp dụng nhất. Bạn chỉ cần dùng khoảng 3 – 5g đông trùng hạ thảo cho vào bình trà. Rót nước nóng vào bình trà và để nguyên trong khoảng 10 phút để các dược chất hòa tan vào trong nước. Sử dụng trà như một loại nước uống hàng ngày để tăng cường sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh tật.
Dùng đông trùng hạ thảo để ngâm rượu
Với những trường hợp suy giảm sinh lý, có thể sử dụng đông trùng hạ thảo ngâm với rượu trắng trong ít nhất một tháng rồi sử dụng hàng ngày. Mỗi ngày 1 – 2 chén rượu đông trùng hạ thảo nhỏ sẽ giúp cải thiện hiệu quả sức khỏe sinh lý, hỗ trợ điều trị các căn bệnh yếu sinh lý, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm…
Bạn muốn tìm hiểu cách ngâm rượu đông trùng hạ thảo? Xem ngay tại đây
Dùng đông trùng hạ thảo nấu cháo, nấu canh
Đây cũng là cách sử dụng được nhiều người áp dụng. Bạn chỉ cần dùng 3 – 5g đông trùng hạ thảo bỏ vào cháo đã nấu chín hoặc canh, đun thêm khoảng 10 phút để các dưỡng chất có trong thảo dược thẩm thấu vào món ăn là có thể sử dụng được.
Một số món ăn khác có thể nấu cùng đông trùng hạ thảo như: hầm thịt lợn, tần gà, hầm chim…
Sử dụng trực tiếp đông trùng hạ thảo
Ngoài những cách trên còn có thể sử dụng đông trùng hạ thảo bằng cách ăn trực tiếp, hoặc sử dụng các chế phẩm của đông trùng hạ thảo dạng nước, viên hoàn…
Các chế phẩm từ đông trùng hạ thảo sử dụng tiện lợi, có giá thành rẻ hơn nên được khá nhiều người lựa chọn. Tuy nhiên, hàm lượng đông trùng hạ thảo trong các chế phẩm này thấp hơn so với loại nguyên con, do đó công dụng, hiệu quả sẽ không đạt được tối đa.
Lưu ý khi sử dụng đông trùng hạ thảo để giữ nguyên vẹn dưỡng chất
Khi sử dụng và chế biến đông trùng hạ thảo cần lưu ý những điều dưới đây:
- Không chế biến, đun nấu đông trùng hạ thảo ở nhiệt độ cao trong thời gian quá 1 tiếng.
- Nên đun, sắc, hầm đông trùng hạ thảo bằng các dụng cụ có chất liệu bằng sứ và đất là tốt nhất.
- Khi sử dụng đông trùng hạ thảo cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để có liều lượng, cách dùng phù hợp.
Tìm hiểu đông trùng hạ thảo giá bao nhiêu, có thể mua ở đâu?
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại đông trùng hạ thảo và các chế phẩm từ dược liệu này. Chính vì thế không có một mức giá chung cho đông trùng hạ thảo. Giá cả phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như: chất lượng, thương hiệu, trọng lượng, quy trình sản xuất…
Trong đó, đông trùng hạ thảo tự nhiên là loại quý hiếm nhất và có giá thành cô cùng đắt đỏ, có thể lên tới hàng tỷ đồng. Loại đông trùng hạ thảo này rất khó mua và dễ gặp phải hàng giả. Với giá thành đắt đỏ, không phải ai cũng có thể sử dụng được loại “biệt dược tiền tỷ” này.
Ngoài ra, phổ biến nhất là đông trùng hạ thảo nuôi cấy với giá thành đa dạng từ vài trăm nghìn đồng cho đến vài triệu đồng. Người dùng cần có sự lựa chọn thông minh để mua được đông trùng hạ thảo với giá cả phải chăng mà vẫn đảm bảo chất lượng, hiệu quả.
Đông trùng hạ thảo mua ở đâu?
Tại Việt Nam có rất nhiều cơ sở nuôi cấy và phân phối đông trùng hạ thảo. Trên mạng internet có thể dễ dàng tìm mua đông trùng hạ thảo với nhiều mức giá khác nhau, tuy nhiên về chất lượng thì “vàng thau lẫn lộn”. Không ít đơn vị vì chạy theo lợi nhuận mà bán hàng giả, hàng kém chất lượng khiến người dùng “rước họa vào thân”.
Chính vì thế khi mua đông trùng hạ thảo, người dùng cần tỉnh táo, lựa chọn kỹ lưỡng để tìm được cơ sở nuôi cấy và phân phối uy tín, chất lượng, có thương hiệu và đảm bảo tính an toàn.
Hiện nay Viện Nghiên cứu và Phát triển Y Dược học Dân tộc phối hợp với Trung tâm Dược liệu Vietfarm đã nghiên cứu và nuôi trồng thành công đông trùng hạ thảo. Sản phẩm đông trùng hạ thảo Vietfarm đạt mức 70% so với đông trùng hạ thảo của Tây Tạng, được các chuyên gia và người dùng đánh giá rất cao.
Đông trùng hạ thảo Vietfarm được giới chuyên môn đánh giá cao và hàng ngàn bệnh nhân tin dùng. Đây là sự lựa chọn hoàn hảo cho những ai đang có nhu cầu mua và sử dụng đông trùng hạ thảo để nâng cao sức khỏe.
Một số câu hỏi khác về Đông trùng hạ thảo
Ngoài những nội dung trên, bài viết xin giải đáp một số thắc mắc phổ biến nhất của người dùng về Đông trùng hạ thảo.
- Con đông trùng hạ thảo hay cây đông trùng hạ thảo?
Đây là câu hỏi phổ biến nhất về loại “vàng mềm” Tây Tạng này. Có thể hiểu đông trùng hạ thảo là sự kết hợp hoàn hảo giữa động vật và thực vật để tạo nên loại dược liệu khác thường và quý hiếm bậc nhất.
Các cao nguyên Tây Tạng là nơi cư trú của một loài sâu bướm đặc biệt. Loại sâu bướm này cũng phải trải qua thời kỳ từ ấu trùng để biến đổi thành nhộng mới có thể trở thành bướm trưởng thành. Trong số những ấu trùng sâu bướm này, sẽ có những con bị nhiễm nấm.
Khi bào tử nấm xâm nhập, chúng sẽ ăn dần thân sâu bướm trong quá trình ngủ đông. Vào mùa xuân, bào tử nấm đã phát triển mạnh mẽ, xâm chiếm vật chủ và mọc lên từ lòng đất, trở thành đông trùng hạ thảo.
Như vậy ban đầu đông trùng hạ thảo xuất phát từ một loài sâu bướm, sau đó trải qua quá trình xâm chiếm của bào tử nấm và trở thành một dạng thảo mộc.
- Nên sử dụng loại đông trùng hạ thảo nào là tốt nhất?
Theo lý luận Y học cổ truyền, chỉ có duy nhất đông trùng hạ thảo cordyceps sinensis tại Tây Tạng hội tụ được đầy đủ Tam Dương và Tam Âm, mang lại công dụng với gần hết các tạng phủ trong cơ thể.
Nghiên cứu khoa học hiện đại cũng cho thấy rằng, trong đông trùng hạ thảo cordyceps sinensis có chứa 7 nhóm hoạt chất có tác dụng quan trọng trong y học. Trong đó có nhiều hoạt chất mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp ra được.
Như vậy có thể thấy rằng, đông trùng hạ thảo cordyceps sinensis có giá trị y học cao nhất. Tuy nhiên, loại đông trùng hạ thảo tự nhiên này rất hiếm và giá thành vô cùng đắt đỏ.
- Đang uống thuốc Tây y có dùng được đông trùng hạ thảo không?
Đông trùng hạ thảo là dược liệu giúp hỗ trợ điều trị nhiều căn bệnh. Đồng thời thảo dược này còn giúp làm hạn chế các động tính có trong thuốc Tây và ngăn ngừa tác dụng phụ của thuốc. Chính vì thế hoàn toàn có thể sử dụng đông trùng hạ thảo trong quá trình sử dụng thuốc Tây.
Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho sức khỏe.
Đông trùng hạ thảo là món quà quý giá cho sức khỏe với vô vàn công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Hy vọng rằng với những thông tin chi tiết mà bài viết cung cấp, độc giả có thể chọn lựa được sản phẩm với chất lượng tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.
Câu hỏi thường gặp
Chức vụ:
Cố vấn chuyên môn
Học hàm/ học vị:
BS.CKII
Nơi công tác:
Bệnh viện YHCT Trung Ương